Hóa giải áp lực trên thị trường tiền tệ, ngoại hối
Áp lực trên thị trường tiền tệ, ngoại hối nửa đầu năm 2022
Trong nửa đầu năm 2022, thị trường tiền tệ, ngoại hối của Việt Nam chịu một số ít áp lực đè nén. Trước tiên là cuộc xung đột giữa Nga và Ukraina đã khiến giá dầu trên quốc tế tăng mạnh. Giá dầu WTI trên thị trường quốc tế đã tăng từ mức trung bình 71,7 USD / thùng vào tháng 12/2021 lên mức 114,8 USD / thùng vào tháng 6/2022, tăng khoảng chừng 60 % .
Sự ngày càng tăng của giá dầu trong 6 tháng đầu năm 2022 đã góp thêm phần khiến chỉ số lạm phát kinh tế CPI so với cùng kỳ năm trước tại Việt Nam tăng từ mức 1,8 % lên mức 3,4 % trong cùng quy trình tiến độ. Cùng với việc nền kinh tế phục hồi can đảm và mạnh mẽ sau đại dịch khiến nhu yếu tín dụng thanh toán tăng cao, thực trạng lạm phát kinh tế tăng cường đã gây áp lực đè nén lên lãi suất vay kêu gọi, đặc biệt quan trọng so với kỳ hạn dài. Điển hình là lãi suất vay kêu gọi kỳ hạn 12-13 tháng đã tăng khoảng chừng 1 %, từ mức 5,5 – 6,6 % vào cuối năm 2021 lên mức 5,4 – 7,6 % vào giữa năm 2022 .
Trên thị trường ngoại hối, áp lực cũng bắt đầu gia tăng từ tháng 3/2022. Tình trạng lạm phát cao tại Mỹ đã khiến Cục Dữ trự Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất mạnh với tần suất cao. Trong giai đoạn từ tháng 3/2022 đến tháng 6/2022, Fed đã có 3 lần tăng lãi suất điều hành với tổng mức tăng là 150 điểm cơ bản. Kết quả là đồng USD tăng giá mạnh trên thị trường quốc tế. Trong nửa đầu năm 2022, chỉ số USD Index đã tăng khoảng 9%, từ 96 điểm lên 105 điểm, trong đó sự gia tăng chủ yếu diễn ra từ tháng 3/2022.
Bạn đang đọc: Hóa giải áp lực trên thị trường tiền tệ, ngoại hối
Trước áp lực đè nén tăng giá của đồng USD trên thị trường quốc tế, tỷ giá VND / USD cũng có xu thế tăng theo. Nếu như vào cuối năm 2021, tỷ giá mua-bán tại ngân hàng nhà nước Ngân hàng Ngoại thương VCB chỉ ở mức 22.600 – 22.900 VND / USD, thì đến cuối tháng 6/2022 đã tăng lên 23.100 – 23.400 VND / USD, tăng khoảng chừng hơn 2 % .
Điều quan tâm là so với mức tăng 9 % của đồng USD trên thị trường quốc tế, mức giảm giá hơn 2 % của VND so với USD là tương đối thấp. Các đồng xu tiền trong khu vực đều có mức mất giá từ 5-10 % so với USD trong nửa đầu năm 2022. Chẳng hạn, đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã giảm giá khoảng chừng 6 %, đồng bạt của xứ sở của những nụ cười thân thiện cũng giảm giá khoảng chừng 8 %, đồng peso Philippines giảm so với đồng USD trong khoảng chừng thời hạn này lên đến 10 % .
Vấn đề đặt ra là tại sao lãi suất vay và tỷ giá tại Việt Nam chỉ tăng nhẹ ? Phải chăng những áp lực đè nén trên thị trường tiền tệ ngoại hối chưa lớn ? Hay đó là nhờ nhà nước đã có những giải pháp tương thích để không thay đổi thị trường ?Các chính sách tài khóa và tiền tệ trong nửa đầu năm 2022
Về tổng thể và toàn diện, hoàn toàn có thể nhận định và đánh giá rằng, việc lãi suất vay và tỷ giá tại Việt Nam tăng nhẹ trong nửa đầu năm 2022 là hiệu quả của những chủ trương kinh tế tài chính vĩ mô hài hòa và hợp lý trong cả thời gian ngắn lẫn dài hạn .
Thứ nhất, nhờ duy trì lãi suất vay thực dương cũng như vận tốc tăng cung tiền ở mức hài hòa và hợp lý, lạm phát kinh tế tại Việt Nam được khống chế ở mức thấp, khoảng chừng 3 %, trong tiến trình năm ngoái – 2021. Việc lạm phát kinh tế không thay đổi trong một thời hạn dài đã giúp niềm tin vào giá trị của VND tăng lên. Đây là yếu tố then chốt để neo những kỳ vọng về lãi suất vay và tỷ giá, giảm mức độ đô la hóa nền kinh tế tài chính. Bởi vậy, khi có những áp lực đè nén trong thời gian ngắn, thực trạng đầu tư mạnh không tăng trưởng mạnh .
Thứ hai, trong những năm gần đây chủ trương tỷ giá của Việt Nam hướng tới tiềm năng duy trì sự không thay đổi nhiều hơn so với tiềm năng tương hỗ xuất khẩu. Thực tế tại Việt Nam, đây là chủ trương hài hòa và hợp lý bởi sự không thay đổi của tỷ giá, xét tổng thể và toàn diện, mang lại nhiều quyền lợi cho nền kinh tế tài chính .
Một mặt, sự không thay đổi của tỷ giá giúp cho việc lôi cuốn và giải ngân cho vay vốn góp vốn đầu tư trực tiếp quốc tế ( FDI ) diễn ra thuận tiện. Đây là nguồn lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế tài chính tại Việt Nam. Mặt khác, lúc bấy giờ quy mô xuất khẩu của Việt Nam đã ở mức cao, trên 100 % GDP. Bởi vậy, khi những nguồn lực hoàn toàn có thể xuất khẩu đã sử dụng hết, nếu Việt Nam muốn tăng xuất khẩu, thì sẽ phải tăng nhập khẩu nguyên vật liệu, tức là chỉ hoàn toàn có thể làm gia công. Trong điều kiện kèm theo như vậy việc kiểm soát và điều chỉnh tỷ giá để tương hỗ xuất khẩu sẽ không mang lại nhiều giá trị ngày càng tăng cho nền kinh tế tài chính .
Ngoài ra, sự không thay đổi tỷ giá trong toàn cảnh Việt Nam từng bị Bộ Tài chính Mỹ đưa vào list những nước thao túng tiền tệ sẽ giúp Việt Nam tránh được việc Mỹ áp thuế quan lên sản phẩm & hàng hóa xuất khẩu. Kinh nghiệm của Trung Quốc cho thấy, khi những sản phẩm & hàng hóa xuất khẩu đã bị áp thuế quan ở mức trên 20 %, thì sự giảm giá của đồng nội tệ sẽ không hề đủ để bù đắp được những thiệt hại mà thuế quan gây ra .
Bên cạnh những khuynh hướng tiềm năng mang tính dài hạn, những chủ trương tiền tệ và tài khóa trong thời gian ngắn cũng đã góp thêm phần vào việc không thay đổi lãi suất vay và tỷ giá. Do nền kinh tế tài chính còn chưa đạt mức sản lượng tiềm năng, đồng thời thực chất của lạm phát kinh tế là ngân sách đẩy, nên để trấn áp lạm phát kinh tế Việt Nam đã không sử dụng công cụ lãi suất vay mà sử dụng công cụ tài khóa là giảm thuế so với xăng dầu .
Trong khi đó, để không thay đổi tỷ giá và kiềm chế lạm phát kinh tế nhập khẩu, Ngân hàng Nhà nước ( NHNN ) đã chọn công cụ bán USD can thiệp trên thị trường ngoại hối thay cho công cụ tăng lãi suất vay. Ngoài ra, thay cho việc tăng cung tiền, chủ trương tài khóa cũng đã được sử dụng để bù lãi suất vay cho vay, từ đó tương hỗ tăng trưởng kinh tế tài chính .
Tuy nhiên, cần khẳng định chắc chắn rằng bên cạnh những chủ trương kinh tế tài chính vĩ mô hài hòa và hợp lý trong thời gian ngắn và dài hạn, sự không thay đổi tương đối của lãi suất vay và tỷ giá đạt được còn nhờ 1 số ít yếu tố thuận tiện khác .
Đối với lạm phát kinh tế, khác với nhiều nước trên quốc tế, Việt Nam không bị ảnh hưởng tác động bởi giá lương thực, thực phẩm ngày càng tăng. Trong 6 tháng đầu năm 2022, giá lương thực, thực phẩm tại Việt Nam khá không thay đổi nhờ nguồn cung dồi dào, trong khi nhu yếu vẫn còn yếu khi sản lượng và thu nhập của nền kinh tế tài chính chưa đạt được mức tiềm năng .Đối với tỷ giá, có thể thấy rằng, các yếu tố thuận lợi bao gồm: Việt Nam không bị mất cân đối ngoại tệ, thậm chí cán cân nghiêng về phía cung nhiều hơn. Trong những năm gần đây, Việt Nam luôn xuất siêu hàng hóa, tuy nhập siêu về dịch vụ. Giải ngân vốn FDI vẫn ổn định ở mức 10-15 tỷ USD/năm. Nguồn kiều hối vẫn dồi dào, kể cả trong giai đoạn dịch bệnh. Đây là những yếu tố giúp cán cân thanh toán tổng thể của Việt Nam luôn thặng dư và tạo điều kiện để NHNN tăng dự trữ ngoại hối. Khi không có những mất cân đối vĩ mô mang tính nền tảng như lạm phát cao, cán cân thanh toán thâm hụt, thì các sức ép về tỷ giá chủ yếu mang tính ngắn hạn do các hoạt động đầu cơ gây ra. Và các áp lực này hoàn toàn có thể được hóa giải nhờ biện pháp bán USD can thiệp của NHNN.
Ngoài ra, một trong những nguyên do dẫn đến tiền đồng mất giá ít hơn so với những đồng xu tiền khác trong khu vực trong 6 tháng đầu năm 2022 là do trước đó những đồng xu tiền này đã có một quy trình tiến độ tăng giá mạnh khi đồng USD giảm giá trong năm 2020. Trong khi đó, Việt Nam duy trì chủ trương tỷ giá không thay đổi trong cả tiến trình đồng USD giảm giá. Bởi vậy, khi đồng USD tăng giá, Việt Nam không cần kiểm soát và điều chỉnh tỷ giá với biên độ lớn như những nước. Thực tế, đồng USD đã mở màn tăng giá trên thị trường quốc tế từ đầu năm 2021, khi nền kinh tế tài chính Mỹ phục sinh mạnh sau đại dịch COVID-19 nhưng chỉ khi Fed khởi đầu tăng lãi suất vay vào đầu năm 2022 và chỉ số USD Index vượt mức đỉnh 103 điểm đạt được hồi đầu năm 2020, áp lực đè nén lên VND mới mở màn ngày càng tăng .
Triển vọng thị trường tiền tệ, ngoại hối nửa cuối năm 2022
Xu hướng lãi suất vay và tỷ giá tại Việt Nam trong nửa cuối năm 2022 hầu hết sẽ nhờ vào vào những biến số trong nước như lạm phát kinh tế, đà hồi sinh kinh tế tài chính cũng như những biến số bên ngoài như chủ trương lãi suất vay của Fed và đà tăng của đồng USD trên thị trường quốc tế .
Hiện nay, giá dầu, giá lương thực và giá của nhiều nguyên vật liệu trên quốc tế đang có xu thế giảm do Fed tăng lãi suất vay và nền kinh tế tài chính quốc tế có rủi ro tiềm ẩn rơi vào suy thoái và khủng hoảng. Bởi vậy, hoàn toàn có thể tin cậy rằng những áp lực đè nén lên lạm phát kinh tế tại Việt Nam trong nửa cuối năm 2022 sẽ thấp hơn so với nửa đầu năm .
Trong nửa đầu năm 2022, chỉ số giá tiêu dùng CPI đã tăng trung bình 0,52 % / tháng nhưng với xu thế giá sản phẩm & hàng hóa trên quốc tế giảm lúc bấy giờ, nhiều năng lực lạm phát kinh tế hàng tháng trong thời hạn còn lại của năm sẽ thấp hơn 0,5 % / tháng và mức tăng CPI trung bình trong cả năm 2022 sẽ ở mức dưới 3,5 %. Việc lạm phát kinh tế vẫn đang trong tầm trấn áp sẽ là yếu tố quan trọng để không thay đổi lãi suất vay trong thời hạn tới .
Hơn nữa, do kinh tế tài chính đang phục sinh tốt, NHNN chưa có dự tính nới room tín dụng thanh toán của năm 2022 lên trên mức 14 %, trong khi nhiều ngân hàng nhà nước thương mại đã sử dụng hết room tín dụng thanh toán được cấp. Bởi vậy, trong nửa cuối năm 2022, vận tốc tăng trưởng tín dụng thanh toán nhiều năng lực sẽ giảm so với mức 9,35 % của 6 tháng đầu năm, do đó, nhu yếu tăng lãi suất vay để kêu gọi vốn cũng sẽ giảm theo. Vì những nguyên do trên, lãi suất vay kêu gọi trong thời hạn tới nhiều năng lực sẽ xoay quanh mức lúc bấy giờ .
Đối với tỷ giá, nhờ những nền tảng kinh tế tài chính vĩ mô vững chãi, những sức ép lên tiền đồng hầu hết sẽ nhờ vào vào đà tăng giá của đồng USD trên thị trường quốc tế. Hiện nay, mặc dầu lạm phát kinh tế tại Mỹ đang ở mức cao ( 9,1 % vào tháng 6/2022 ) nhưng nhiều năng lực đã đạt đỉnh do giá của nhiều sản phẩm & hàng hóa cơ bản, trong đó có giá xăng dầu, giảm mạnh. Nếu lạm phát kinh tế tại Mỹ có xu thế giảm nhanh và vững chắc trong thời hạn tới, Fed hoàn toàn có thể sẽ giảm nhịp độ tăng lãi suất vay và đà tăng của đồng USD hoàn toàn có thể cũng sẽ chững lại. Với ngữ cảnh này, áp lực đè nén lên tỷ giá VND / USD cũng sẽ giảm bớt .
Tuy nhiên, so với Việt Nam, mặc dầu đồng USD có liên tục tăng giá trong quy trình tiến độ từ nay đến cuối năm do những chủ trương cứng rắn của Fed, thì tỷ giá VND / USD sẽ vẫn không thay đổi. Lý do chính là NHNN đã đạt được sự đồng thuận với Bộ Tài chính Mỹ về chủ trương tỷ giá. Mặc dù, những cụ thể đơn cử về thỏa thuận hợp tác nói trên không được công bố nhưng việc NHNN liên tục bán USD để can thiệp trên thị trường ngoại hối thời hạn qua ( theo những phương tiện thông tin đại chúng khoảng chừng hơn 10 tỷ USD ) cho thấy cơ quan này sẽ không để tiền đồng mất giá mạnh so với USD trong năm nay. Nói cách khác, mức tỷ giá VND / USD lúc bấy giờ hoàn toàn có thể sẽ được NHNN duy trì cho đến cuối năm 2022 .Kết luận
Trong nửa đầu năm 2022, lãi suất vay và tỷ giá tại Việt Nam đã chịu một số ít sức ép từ việc nền kinh tế phục hồi sau đại dịch COVID-19 như lạm phát kinh tế tăng cường do giá xăng dầu tăng, cũng như đồng USD tăng giá mạnh trên thị trường quốc tế khi Fed tăng lãi suất vay. Tuy nhiên, nhờ những nền tảng kinh tế tài chính vĩ mô vững chãi cũng như những giải pháp can thiệp hài hòa và hợp lý của nhà nước, đơn cử là của Bộ Tài chính và NHNN, thị trường tiền tệ và ngoại hối của Việt Nam vẫn duy trì được sự không thay đổi. Xu hướng này nhiều năng lực sẽ liên tục được duy trì trong nửa cuối năm 2022, nhất là khi lạm phát kinh tế được cho là đã đạt đỉnh và đà tăng lãi suất vay của Fed được dự báo có năng lực sẽ chậm lại .
Tài liệu tham khảo:
1. Tổng cục Thống kê ( 2021 ), Báo cáo tình hình kinh tế tài chính xã hội quý IV và năm 2021 ;
2. Tổng cục Thống kê (2022), Báo cáo tình hình kinh tế xã hội quý I/2022;
3. Tổng cục Thống kê ( 2022 ), Báo cáo tình hình kinh tế tài chính xã hội quý II và 6 tháng đầu năm 2022 .
* TS. Nguyễn Đức Độ Viện Kinh tế Tài chính, Học viện Tài chính
** Bài đăng Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 8/2022
Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Tin tức
