Bài 19 Sinh 10 Kết nối tri thức VUIHOC: Công nghệ tế bào
Những Nội Dung Chính Bài Viết
- (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({}); 1. Công nghệ tế bào động vật hoang dã
- 2. Công nghệ tế bào thực vật
- 3. Sơ đồ tư duy Bài 19 Sinh 10 Kết nối tri thức: Công nghệ tế bào
- 4. Luyện tập Bài 19 Sinh 10 sách Kết nối tri thức: Công nghệ tế bào
- 4.2. Bộ câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết công nghệ tế bào
1. Công nghệ tế bào động vật hoang dã
1.1. Khái niệm
1.1. Khái niệm
Là tiến trình công nghệ giúp nuôi cấy những loại TB của động vật hoang dã và TB của người trong một môi trường tự nhiên tự tạo đặc biệt quan trọng nhằm mục đích tạo ra một lượng lớn TB với mục tiêu nghiên cứu và điều tra và ứng dụng vào thực tiễn .
1.2. Nguyên lý công nghệ tế bào động vật hoang dã
Là nuôi cấy những TB gốc ở trong thiên nhiên và môi trường đặc biệt quan trọng thích hợp và tạo điều kiện kèm theo giúp chúng diễn ra nguyên phân nhiều lần rồi mới biệt hóa thành những loại TB khác nhau .
Những TB có khả năng phân chia và biệt hóa thành nhiều loại TB khác nhau được gọi là TB gốc.
Bạn đang đọc: Bài 19 Sinh 10 Kết nối tri thức VUIHOC: Công nghệ tế bào
1.3. Thành tựu trong công nghệ tế bào động vật hoang dã
Những thành công xuất sắc mang ý nghĩa lớn trong thực tiễn của công nghệ TB động vật hoang dã không hề không kể đến 3 thành tựu : ( 1 ) Nhân bản vô tính ở vật nuôi ; ( 2 ) Liệu pháp tế bào gốc ; ( 3 ) Liệu pháp gene .
1.3.1. Nhân bản vô tính vật nuôi
Nhân bản vô tính có năng lực hình thành nên những bản sao nhân bản vô tính ở nhiều loài động vật hoang dã như : khỉ, ếch, bò, lợn, lừa, cừu, ngựa, chó, mèo và những loài động vật hoang dã có vú khác nữa, trong đó thì thành tựu điển hình nổi bật nhất là quy trình sinh ra của cừu Dolly vào năm 1996 – chú cừu được nhân bản tiên phong trên quốc tế. Ở Nước Ta, con lợn Ỉ là một loại sản phẩm thành công xuất sắc tiên phong từ quy trình nhân bản của những nhà khoa học ở Viện Chăn nuôi. Nhân bản vật nuôi vừa giúp tương hỗ sinh sản để hình thành những thành viên có cùng kiểu gene ưu việt mà vừa làm ngày càng tăng số lượng thành viên của những loài mang rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng .
1.3.2. Liệu pháp tế bào gốc
Là chiêu thức giúp chữa bệnh bằng cách chuyển TB gốc được nuôi bên ngoài vào khung hình người bệnh nhằm mục đích thay thế sửa chữa những TB đã bị bệnh di truyền .
Liệu pháp tế bào gốc đang được ứng dụng trong nghành nghề dịch vụ chữa trị một vài bệnh ung thư ở người. Các nhà khoa học rất kì vọng sẽ chữa được những bệnh như bệnh tiểu đường type I, Parkinson, người bị tổn thương về cơ tim do đột quỵ hay do tổn thương những TB thần kinh .
1.3.3. Liệu pháp gene
Liệu pháp gen là một kỹ thuật sử dụng gen để điều trị cũng như ngăn ngừa bệnh tật. Trong tương lai, kỹ thuật này có năng lực được cho phép những bác sĩ điều trị bệnh bằng chiêu thức chèn gen vào tế bào của người bệnh thay vì sử dụng thuốc liên tục hay phẫu thuật. Các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm 1 số ít giải pháp giúp tiếp cận liệu pháp gen gồm :
- Thay thế một gen xảy ra đột biến gây bệnh bằng một bản sao khỏe mạnh thông thường của gen
- Làm bất hoạt hoặc xóa một gen bị đột biến đang rối loạn hoạt động giải trí
- Đưa một gen trọn vẹn mới vào khung hình nhằm mục đích chống chịu với bệnh tật
Mặc dù chiêu thức này khá tiềm năng để điều trị những bệnh, tuy nhiên nó chỉ được sử dụng cho những bệnh di truyền do bị hỏng gene nhất định và phải thuộc loại TB phân loại liên tục suốt đời .
2. Công nghệ tế bào thực vật
2.1. Khái niệm
Công nghệ tế bào thực vật là quy trình tiến độ nuôi cấy những tế bào, mô thực vật ở điều kiện kèm theo vô trùng nhằm mục đích hình thành nên những cây với KG giống nhau nhằm mục đích mục tiêu nhân giống .
2.2. Nguyên lý công nghệ tế bào thực vật
Nguyên lý : dùng thiên nhiên và môi trường với khá đầy đủ chất dinh dưỡng có chứa những hormone thực vật thích hợp nhằm mục đích tạo điều kiện kèm theo giúp nuôi cấy những TB thực vật tạo thành những cây mới .
Để cho những TB thực vật đã biệt hóa có năng lực phân loại và tăng trưởng nên một cây mới hoàn hảo thì những nhà khoa học phải nuôi cấy TB trong điều kiện kèm theo vô trùng với chất dinh dưỡng thích hợp với những thành phần đã biết .
2.3. Thành tựu của công nghệ tế bào thực vật
2.3.1. Nuôi cấy mô tế bào
+ Các mô tế bào chuyên hóa sẽ được tách khỏi loài thực vật và đưa vào trong ống nghiệm, nuôi cấy TB trong điều kiện kèm theo vô trùng với chất dinh dưỡng thích hợp kèm với những loại hormone thích hợp .
+ Các TB biệt hóa sẽ được đưa về trạng thái chưa phân hóa hình thành nên mô phân sinh hay còn có tên gọi khác là mô sẹo hoặc mô callus .
+ Các tế bào mô sẹo sẽ phân loại và tạo nên thân, lá, rễ và tác dụng là hình thành nên cây con .
=> Phương pháp nuôi cấy mô mang đến nhiều thành tựu ví dụ như nhân nhanh tạo ra số lượng lớn cây ở những loài thực vật quý và hiếm mà thời hạn sinh trưởng của chúng chậm .
2.3.2. Lai tế bào sinh dưỡng
Là kĩ thuật lai hai TB sinh dưỡng của 2 loài thực vật khác nhau sau khi đã được vô hiệu thành cellulose nhằm mục đích tạo ra TB lai, sau đó đưa TB lai đó vào nuôi cấy trong thiên nhiên và môi trường thích hợp để chúng phân loại và hình thành nên cây lai khác loài .
=> Mục đích của kĩ thuật là hình thành nên giống mới với đặc thù của 2 loài mà giải pháp tạo giống thường thì không hề làm được .
2.3.3. Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh
Hạt phấn và noãn chưa xảy ra quy trình thụ tinh sẽ được nuôi cấy trong ống nghiệm rồi từ từ tăng trưởng thành cây đơn bội hoặc cây lưỡng bội hóa những mô đơn bội và nuôi cấy nhằm mục đích tạo nên cây lưỡng bội mới hoàn hảo. Kỹ thuật này có năng lực hình thành những cây với KG đồng hợp tử về tổng thể những gen, giúp mang lại nhiều quyền lợi trong quy trình tạo giống cây xanh .
3. Sơ đồ tư duy Bài 19 Sinh 10 Kết nối tri thức: Công nghệ tế bào
Để mạng lưới hệ thống những kỹ năng và kiến thức vừa qua cũng để những em có cái nhìn khái quát nhất về công nghệ tế bào thì cách hay nhất là ôn tập dựa vào sơ đồ tư duy. Dưới đây là một sơ đồ tư duy với chủ đề công nghệ tế bào mà những em hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm :
4. Luyện tập Bài 19 Sinh 10 sách Kết nối tri thức: Công nghệ tế bào
4.1. Câu hỏi SGK cơ bản và nâng cao
Câu 1: Nêu khái niệm của công nghệ tế bào động vật? Trình bày nguyên lí và một vào thành tựu nổi bật của công nghệ TB động vật.
Lời giải:
– Khái niệm : Là tiến trình công nghệ giúp nuôi cấy những loại TB của động vật hoang dã và TB của người trong một thiên nhiên và môi trường tự tạo đặc biệt quan trọng nhằm mục đích tạo ra một lượng lớn TB với mục tiêu điều tra và nghiên cứu và ứng dụng vào thực tiễn .
– Nguyên lý : Là nuôi cấy những TB gốc ở trong môi trường tự nhiên đặc biệt quan trọng thích hợp và tạo điều kiện kèm theo giúp chúng diễn ra nguyên phân nhiều lần rồi mới biệt hóa thành những loại TB khác nhau .
Những TB có năng lực phân loại và biệt hóa thành nhiều loại TB khác nhau được gọi là TB gốc .
– Thành tựu :
+ Nhân bản vô tính vật nuôi : Nhân bản vô tính có năng lực hình thành nên những bản sao nhân bản vô tính ở nhiều loài động vật hoang dã như : khỉ, ếch, bò, lợn, lừa, cừu, ngựa, chó, mèo và những loài động vật hoang dã có vú khác nữa, trong đó thì thành tựu điển hình nổi bật nhất là quy trình sinh ra của cừu Dolly vào năm 1996 – chú cừu được nhân bản tiên phong trên quốc tế. Ở Nước Ta, con lợn Ỉ là một loại sản phẩm thành công xuất sắc tiên phong từ quy trình nhân bản của những nhà khoa học ở Viện Chăn nuôi. Nhân bản vật nuôi vừa giúp tương hỗ sinh sản để hình thành những thành viên có cùng kiểu gene ưu việt mà vừa làm ngày càng tăng số lượng thành viên của những loài mang rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng .
+ Liệu pháp tế bào gốc : Là chiêu thức giúp chữa bệnh bằng cách chuyển TB gốc được nuôi bên ngoài vào khung hình người bệnh nhằm mục đích sửa chữa thay thế những TB đã bị bệnh di truyền .
Liệu pháp tế bào gốc đang được ứng dụng trong nghành chữa trị một vài bệnh ung thư ở người. Các nhà khoa học rất kì vọng sẽ chữa được những bệnh như bệnh tiểu đường type I, Parkinson, người bị tổn thương về cơ tim do đột quỵ hay do tổn thương những TB thần kinh .
+ Liệu pháp gene : Liệu pháp gen là một kỹ thuật sử dụng gen để điều trị cũng như ngăn ngừa bệnh tật. Trong tương lai, kỹ thuật này có năng lực được cho phép những bác sĩ điều trị bệnh bằng chiêu thức chèn gen vào tế bào của người bệnh thay vì sử dụng thuốc liên tục hay phẫu thuật. Các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm một số ít giải pháp giúp tiếp cận liệu pháp gen gồm :
- Thay thế một gen xảy ra đột biến gây bệnh bằng một bản sao khỏe mạnh thông thường của gen
- Làm bất hoạt hoặc xóa một gen bị đột biến đang rối loạn hoạt động giải trí
- Đưa một gen trọn vẹn mới vào khung hình nhằm mục đích chống chịu với bệnh tật
Mặc dù chiêu thức này khá tiềm năng để điều trị những bệnh, tuy nhiên nó chỉ được sử dụng cho những bệnh di truyền do bị hỏng gene nhất định và phải thuộc loại TB phân loại liên tục suốt đời .
Câu 2: Hãy trình bày nguyên lí công nghệ TB thực vật. Để cho các TB thực vật đã biệt hóa có khả năng phân chia và phát triển hình thành nên một cây hoàn chỉnh thì trong những điều kiện như thế nào để các nhà khoa học nuôi cấy TB hiệu quả?
Lời giải:
Nguyên lý : dùng môi trường tự nhiên với rất đầy đủ chất dinh dưỡng có chứa những hormone thực vật thích hợp nhằm mục đích tạo điều kiện kèm theo giúp nuôi cấy những TB thực vật tạo thành những cây mới .
Để cho những TB thực vật đã biệt hóa có năng lực phân loại và tăng trưởng nên một cây mới hoàn hảo thì những nhà khoa học phải nuôi cấy TB trong điều kiện kèm theo vô trùng với chất dinh dưỡng thích hợp với những thành phần đã biết .
Câu 3: Trình bày những thành tựu của công nghệ TB động vật nào được đưa vào ứng dụng cũng như sản xuất?
Lời giải:
– Một số thành tựu về công nghệ TB động vật hoang dã :
+ Tạo được những mô và cơ quan thay thế sửa chữa ví dụ như gan, tim, …
+ Tạo ra được những động vật hoang dã chuyển gene chứa những hormone, kháng thể, … nhằm mục đích sản xuất ra thuốc, vaccine .
+ Nhân bản vô tính ở những loài động vật hoang dã .
– Những thành tựu mà công nghệ TB động vật hoang dã được đưa vào ứng dụng và quy trình sản xuất :
+ Ghép da cho người bệnh bị tổn thương da do tai nạn đáng tiếc bỏng từ da ở tay hoặc chân họ .
+ Ghép nội tạng bằng mô nội tạng của lợn .
+ Sản xuất ra trứng hoàn toàn có thể chữa bệnh Wolman từ con gà chuyển gene, chữa được bệnh suy giảm antithrombin alfa từ con dê chuyển gene, …
Câu 4: Hãy trình bày và phân tích các bước của quy trình nhân bản cừu Dolly bằng công nghệ tế bào động vật.
Lời giải:
Quy trình nhân bản cừu Dolly dựa trên công nghệ TB động vật hoang dã :
– Quy trình triển khai quy trình nhân bản vô tính ở cừu :
+ Xử lý tế bào bằng cách lấy nhân của TB tuyến vú ở cừu A và vô hiệu nhân của TB trứng ở cừu B .
+ Dung hợp tế bào là quy trình đưa nhân của TB tuyến vú ở cừu A vào TB đã vô hiệu nhân ở TB trứng của cừu B giúp tạo ra tế bào lai .
+ Nuôi cấy tế bào lai là hình thức nuôi những TB lai trên môi trường tự nhiên có không thiếu chất dinh dưỡng cũng như nhiệt độ thích hợp giúp tạo ra phôi .
+ Tạo khung hình mới bằng cách chuyển phôi vào cừu C và phôi sẽ được tăng trưởng tạo ra một khung hình cừu mới .
Câu 5: Theo em biết, hiện nay có những thành tựu của công nghệ tế bào nào?
Lời giải:
– Công nghệ tế bào thực vật đạt được những thành tựu :
+ Nhân giống thành công xuất sắc những giống cây quý và hiếm gồm có những cây gỗ quý, cây dược liệu, cây có trong sách đỏ
+ Hình thành những cây với đặc tính tốt, hiệu suất cao như có tính kháng thuốc diệt cỏ, kháng sâu bệnh hay cây tam bội không hạt, …
+ Tạo ra các giống cây có năng suất và sản lượng cao
– Những thành tựu thuộc công nghệ TB động vật hoang dã :
+ Tạo được những mô và cơ quan sửa chữa thay thế ví dụ như gan, tim, …
+ Tạo ra được những động vật hoang dã chuyển gene chứa những hormone, kháng thể, … nhằm mục đích sản xuất ra thuốc, vaccine .
+ Nhân bản vô tính thành công xuất sắc ở những loài động vật hoang dã
4.2. Bộ câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết công nghệ tế bào
Câu 1: Nuôi cấy mô là phương pháp nhân giống vô tính thường được áp dụng trên đối tượng nào
A.Động vật
B. Vi khuẩn
C. Thực vật
D. Nấm
Câu 2: Trong quá trình nuôi cấy mô sẹo để nhân giống vô tính thực vật, chất nào cần được bổ sung vào môi trường nuôi cấy dưới đây?
A. Kháng thể
B. Các hormon thực vật
C. Kháng sinh
D. Vitamin và khoáng chất
Câu 3: Bước cần thiết trước khi để hai tế bào dung hợp được với nhau trong phương pháp lai tế bào thực vật đó là:
A. Loại bỏ màng nhân
B. Loại bỏ màng tế bào
C. Loại bỏ thành xenlulozơ
D. Loại bỏ thành xenlulozo và màng tế bào
Câu 4: Phương pháp nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh giúp tạo ra sản phẩm là:
A. Cây thuần chủng
B. Cây lai giữa nhiều dòng
C. Cây có hiệu suất cao
D. Cây đột biến
Câu 5: Cừu Đôli là thành tựu của phương pháp nào dưới đây
A. Nhân bản vô tính
B. Liệu pháp gen
C. Liệu pháp tế bào gốc
D. Sinh sản hữu tính
Câu 6: Đặc điểm của tế bào gốc đó là:
A. Ở phía dưới của khung hình
B. Có năng lực tăng sinh và tăng trưởng biệt hóa thành những tế bào có công dụng
C. Nằm rải rác trong não bộ
D. Có năng lực điều hòa hoạt động giải trí của những tế bào khác
Câu 7: Tiềm năng của phương pháp nhân bản vô tính ở động vật:
A. Bảo vệ động vật hoang dã quý và hiếm trước rủi ro tiềm ẩn bị tuyệt chủng
B. Hỗ trợ tạo ra nhiều giống vật nuôi có đặc tính ưu việt
C. Đáp ứng nhu yếu sản xuất vì nhân nhanh giống vật nuôi
D. Cả 3 đáp án trên
Câu 8: Công nghệ tế bào là:
A. Cải biến những tế bào trong khung hình
B. Sử dụng phối hợp nhiều loại hoocmon để đổi khác hoạt động giải trí không bình thường của tes bào
C. Tạo ra những mô, cơ quan hoặc khung hình hoàn hảo bằng cách nuôi cấy tế bào và mô trong thiên nhiên và môi trường tự tạo
D. Dùng hóa chất để kích thích tế bào tăng sinh
Câu 9: Tác nhân nào được sử dụng để kích thích mô sẹo biệt hóa thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh?
A.Dịch tế bào
B. Các enzim
C. Vitamin và khoáng chất
D. Hoocmôn sinh trưởng
Câu 10: Liệu pháp gen là:
A. Liệu pháp gen là một kỹ thuật sử dụng gen để điều trị cũng như ngăn ngừa bệnh tật
B. Sử dụng những tác nhân để gây ra những đổi khác DNA
C. Phương pháp thay thế sửa chữa trực tiếp những sai hỏng trong gen để điều trị bệnh
D. Phương pháp lai tạo để tạo ra những giống có kiểu gen lai
Đáp án gợi ý:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| C | B | C | A | A | B | D |
C |
D | A |
Công nghệ tế bào là một phần kiến thức rất hay và có tính ứng dụng cao. Biết được tầm quan trọng của nó, VUIHOC đã tổng hợp kiến thức cùng với bộ bài tập về công nghệ này để giúp các em ôn tập tốt nhất phần kiến thức quan trọng này. Để học thêm được nhiều các kiến thức hay và thú vị về Sinh học 10 cũng như Sinh học THPT thì các em hãy truy cập vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô VUIHOC ngay bây giờ nhé!
Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Công Nghệ
