Thực trạng và giải pháp phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam
TÓM TẮT:
Thời gian qua, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có sự phát triển tương đối mạnh mẽ, song cũng bộc lộ những hạn chế, yếu kém xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong bài viết này, tác giả chủ yếu đánh giá thực trạng và tập trung đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển bền vững thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.
Từ khóa: thị trường chứng khoán, Việt Nam.
1. Đặt vấn đề
Thị trường chứng khoán là một cấu phần quan trọng của thị trường vốn, thị trường tài chính, giúp huy động và sử dụng nguồn vốn một cách có hiệu quả, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội. Vì vậy, cần tiếp tục phát triển thị trường chứng khoán một cách bền vững, đồng bộ và thống nhất trong tổng thể phát triển của thị trường tài chính.
Thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều giải pháp nhằm mục đích tăng trưởng thị trường chứng khoán và đã đạt được những tác dụng trong bước đầu rất là ấn tương : quy mô thị trường ngày càng được lan rộng ra, cấu trúc thị trường ngày càng hoàn thành xong và đã, đang trở thành kênh kêu gọi vốn trung và dài hạn quan trọng cho doanh nghiệp, nền kinh tế tài chính .
Tuy nhiên, do thị trường chứng khoán của Việt Nam còn mới mẻ và lạ mắt, nên cũng bộ lộ những hạn chế, yếu kém, như : hạn chế về quy mô thị trường, về cấu trúc thị trường, về số lượng sản phẩm & hàng hóa trên thị trường chứng khoán, về cơ sở nhà đầu tư trên thị trường, những tổ chức triển khai trung gian trên thị trường, về hoạt động giải trí kiểm tra, giám sát, …
Trong toàn cảnh nền kinh tế tài chính trong nước và quốc tế có những dịch chuyển không bình thường, sống sót nhiều rủi ro đáng tiếc tác động ảnh hưởng đến nền kinh tế tài chính, cũng như hoạt động giải trí của thị trường chứng khoán, do vậy cần phải nhìn nhận một cách tổng quát tình hình của thị trường chứng khoán thời hạn qua, trên cơ sở đó có những giải pháp tương thích, nhằm mục đích tăng trưởng vững chắc thị trường chứng khoán của Việt Nam thời hạn tới .2. Thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã đi vào hoạt động giải trí từ năm 2000, đến nay, sau hơn 20 năm hoạt động giải trí đã trở thành một kênh kêu gọi vốn dài hạn cho góp vốn đầu tư tăng trưởng. Quy mô kêu gọi vốn qua thị trường chứng khoán tiến trình 2011 – 2020 đạt gần 2,9 triệu đồng, gấp gần 10 lần so với tiến trình 2000 – 2010, góp phần trung bình 19,5 % tổng mức góp vốn đầu tư toàn xã hội [ 1 ], góp thêm phần cơ cấu tổ chức lại mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính Việt Nam theo hướng cân đối, vững chắc hơn .
Thị trường chứng khoán ngày càng phong phú về mặt hàng hóa thanh toán giao dịch. Trên thị trường CP hiện có hơn 1.000 CP niêm yết và ĐK thanh toán giao dịch ( tính đến cuối năm 2020 có 745 CP niêm yết và 910 CP ĐK thanh toán giao dịch ) [ 1 ], gồm có phong phú những CP từ những nghành kinh doanh thương mại khác nhau. Đặc biệt, quy trình cổ phần hóa những doanh nghiệp nhà nước ( DNNN ) quy mô lớn gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán đã tạo ra một lượng sản phẩm & hàng hóa có chất lượng trên thị trường. Tổng giá trị vốn hóa thị trường CP và dư nợ thị trường trái phiếu cuối năm 2020 ước đạt khoảng chừng 131,95 % GDP, chiếm tỷ trọng 47 % tổng tài sản mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính. Tính đến cuối năm 2020, vốn hóa thị trường đạt 64,1 % GDP, gấp 7,3 lần so với năm 2010 [ 1 ] .
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã không ngừng triển khai xong về cấu trúc trải qua việc hình thành những khu vực thị trường : thị trường CP, thị trường trái phiếu và thị trường chứng khoán phái sinh. Dù mới xây dựng trong thời hạn ngắn, nhưng thị trường chứng khoán phái sinh đã tăng trưởng nhanh gọn với mức tăng trưởng thanh toán giao dịch trung bình đạt 3,3 lần / năm, phân phối thêm những công cụ góp vốn đầu tư và quản trị rủi ro đáng tiếc hữu hiệu .
Thị trường trường chứng khoán Việt Nam đã tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ, trở thành kênh kêu gọi vốn quan trọng cho nền kinh tế tài chính, với quy mô kêu gọi vốn qua thị trường chứng khoán ( TTCK ) quá trình 2011 – 2020 đạt gần 2,9 triệu tỷ đồng, gấp gần 10 lần so với tiến trình 2000 – 2010, góp phần trung bình 19,5 % tổng vốn góp vốn đầu tư toàn xã hội, góp thêm phần cơ cấu tổ chức lại mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính Việt Nam theo hướng cân đối, vững chắc hơn. Tính đến cuối năm 2020, vốn hóa thị trường đạt 84,1 % GDP, gấp 7,3 lần so với năm 2010, …
Hoạt động của thị TTCK ngày càng được công khai minh bạch, minh bạch, tương thích với những tiêu chuẩn và thông lệ về quản trị công ty, năng lượng quản trị, giám sát, thanh tra và thực thi của những cơ quan quản trị nhà nước được tăng cường. Hoạt động quản trị và giám sát luôn lấy việc không thay đổi, bảo đảm an toàn của thị trường và quyền lợi và nghĩa vụ của công chúng góp vốn đầu tư làm TT. Các chủ trương quản trị TTCK đã thực thi được tiềm năng tăng cường tính công khai minh bạch, minh bạch thông tin, …
Tuy nhiên, TTCK của Việt Nam cũng sống sót những hạn chế, yếu kém, đơn cử :
Thứ nhất, thông tin thị trường còn thiếu tính công khai minh bạch, minh bạch, không được tổ chức triển khai quản trị và giám sát kịp thời nên năng lực xảy ra rủi ro đáng tiếc rất lớn như mất năng lực thanh toán giao dịch, lừa đảo, thao túng chứng khoán. Hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra còn gặp nhiều khó khăn vất vả, do những hành vi vi phạm pháp lý trên thị trường ngày càng phức tạp, phức tạp .
Thứ hai, về quy mô thị trường. Quy mô của TTCK Việt Nam so với những nước trong khu vực vẫn còn nhỏ. Số lượng những doanh nghiệp niêm yết và ĐK thanh toán giao dịch lớn nhưng quy mô nhỏ và không đồng đều. Trên thị trường chứng khoán chỉ có 1 số ít công ty lớn ở nghành nghề dịch vụ kinh doanh thương mại tương đối không thay đổi, có mức tăng trưởng đều qua những năm, còn lại phần đông những công ty niêm yết vẫn chưa phải là công ty lớn nhất trong nền kinh tế tài chính và chưa đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội cho sự góp phần tỷ trọng lớn vào GDP của Việt Nam. Giá trị thanh toán giao dịch chưa tương ứng với giá trị vốn hóa của thị trường. Theo thống kê, tỷ suất quay vòng chứng khoán hàng năm ( GTGD / VHTT ) toàn thị trường còn thấp ( tỷ suất trung bình toàn thị trường CP là 41,6 %, trong đó tỷ suất trung bình trên thị trường UPCoM rất thấp, chỉ dạt 11,5 % ) [ 3 ]. TTCK Việt Nam cho đến nay vẫn chưa được coi là kênh kêu gọi vốn hữu hiệu của doanh nghiệp. Chức năng đáp ứng vốn dài hạn cho nền kinh tế tài chính của TTCK Việt Nam vẫn chưa biểu lộ rõ .
Ba là, giá chứng khoán ( chỉ số giá CP việt nam – index ) tăng giảm thất thường, TTCK trong thời hạn qua vẫn chưa bảo vệ sự tăng trưởng bền vững và kiên cố. Đặc biệt lúc bấy giờ, tâm ý của những nhà đầu tư còn có sự không ổn định, điều này bộc lộ rất rõ sự dịch chuyển của chỉ số giá CP việt nam – Index thời hạn qua .
Bốn là, cấu trúc của TTCK còn chưa thực sự cân đối giữa những cấu phần và trong từng cấu phần với nhau. Quy mô thị trường trái phiếu niêm yết chỉ tương tự khoảng chừng 30 % quy mô của thị trường CP niêm yết ( tỷ suất này tại những nước trong khu vực ASEAN trung bình là 47,9 % ) [ 3 ]. Quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng nhỏ hơn nhiều so với quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng không liên quan gì đến nhau. Hoạt động kêu gọi vốn đang tập trung chuyên sâu ở nhóm những doanh nghiệp thuộc nghành nghề dịch vụ ngân hàng nhà nước, và chứng khoán trong khi những ngành nghề kinh doanh thương mại khác còn chiếm tỷ trọng chưa cao .
Năm là, hoạt động giải trí của những tổ chức triển khai trung gian và tương hỗ thị trường còn nhiều chưa ổn về kinh tế tài chính. Mặc dù những công ty chứng khoán đã phát hành thêm CP, trái phiếu để tăng quy mô vốn hoạt động giải trí hoặc vốn điều lệ từ những chủ sở hữu vốn, nhưng nhìn chung vốn điều lệ vẫn còn thấp. Năng lực kinh tế tài chính và năng lực cạnh tranh đối đầu của mạng lưới hệ thống những công ty chứng khoán còn ở mức thấp, chất lượng hoạt động giải trí của những công ty chứng khoán chưa đồng đều, năng lực lôi cuốn vốn hạn chế cũng là khó khăn vất vả để tăng cường năng lượng kinh tế tài chính của công ty chứng khoán, …
Sáu là, những loại sản phẩm trên TTCK chưa thực sự phong phú và chất lượng sản phẩm & hàng hóa cần liên tục được cải tổ. TTCK cơ sở vẫn tập trung chuyên sâu đa phần vào những loại sản phẩm truyền thống lịch sử như CP, trái phiếu nhà nước ( TPCP ) .
Bảy là, cơ sở vật chất, kỹ thuật và hạ tầng công nghệ thông tin còn hạn chế. Đội ngũ nhân sự hành nghề có trình độ có giấy phép hành nghề, đặc biệt quan trọng về chất lượng về nhân sự chỉ huy công ty còn thiếu và yếu về nhiệm vụ trình độ kinh doanh thương mại chứng khoán cũng như tư vấn pháp lý về quy đổi doanh nghiệp. Đội ngũ nhân sự có trình độ nhiệm vụ trình độ cao về quản lý tài sản chưa nhiều, chỉ tập trung chuyên sâu đa phần vào 1 số ít công ty lớn .
Tám là, số lượng nhà đầu tư trên TTCK Việt Nam vẫn còn thấp so với nhiều nước trong khu vực và trên quốc tế. Nhà góp vốn đầu tư cá thể vẫn là đối tượng người tiêu dùng chiếm đa phần trên thị trường CP ( trên 99 % ), những nhà đầu tư có tổ chức triển khai chiếm tỷ suất nhỏ nên đã ảnh hưởng tác động đến hiệu suất cao hoạt động giải trí của TTCK. Cơ sở nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu cũng chưa phong phú, thiếu vắng nhà đầu tư dài hạn có tiềm lực kinh tế tài chính mạnh. Những nhà góp vốn đầu tư chuyên nghiệp chiếm tỷ trọng còn nhã nhặn, 1 số ít nhà đầu tư lớn quốc tế mở thông tin tài khoản nhưng chưa tham gia vào góp vốn đầu tư. Các quỹ góp vốn đầu tư quốc tế tham gia thị trường trong nước trải qua những thông tin tài khoản ủy thác cá thể và góp vốn đầu tư tập trung chuyên sâu vào CP những doanh nghịệp cổ phần hóa .
Chín là, cơ quan quản trị nhà nước, Sở Giao dịch chứng khoán ( SGDCK ) và Trung tâm thanh toán giao dịch chứng khoán ( TTGDCK ), những công ty chứng khoán, công ty niêm yết trong công tác làm việc quản trị, quản lý và điều hành hoạt động giải trí của TTCK còn thiếu kinh nghiệm tay nghề thực tiễn và còn những hạn chế, yếu kém .3. Một số giải pháp phát triển bền vững thị trường chứng khoán
Để phát triển TTGDCK một cách bền vững, cần tập trung vào các giải pháp sau:
Một là, hoàn thành xong khung pháp lý cho TTGDCK, những công ty chứng khoán .
Hiện nay, khung pháp lý cho TTCK vẫn chưa bao quát mọi hoạt động giải trí của thị trường, một số ít chính sách chủ trương chưa theo kịp diễn biến của những thanh toán giao dịch, cung – cầu về sản phẩm & hàng hóa luôn mất cân đối, ảnh hưởng tác động đến tính thanh toán của chứng khoán. Mặt khác, TTCK là thị trường bậc cao, hoạt động giải trí theo nguyên tắc thị trường, nhưng không ít những hoạt động giải trí có tương quan đến thanh toán giao dịch, phát hành chứng khoán, lãi suất vay, chính sách xác lập giá, chính sách đấu thầu, … lại chưa tuân theo nguyên tắc thị trường. Do vậy, cần liên tục triển khai xong những nguyên tắc, khuôn khổ pháp lý để thôi thúc TTCK tăng trưởng một cách sâu, rộng theo hướng minh bạch, đồng điệu, bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp cho những nhà đầu tư và tương thích với chuẩn mực quốc tế .
Cần sửa đổi Luật Chứng khoán trên cơ sở đồng nhất và thống nhất với những Luật tương quan nhằm mục đích tăng trưởng vững chắc TTCK. Đồng thời phát hành đồng nhất những lao lý mới về thanh toán giao dịch, công bố thông tin, niêm yết và ĐK thanh toán giao dịch. Bổ sung, triển khai xong những chính sách, chủ trương ( gồm có cả chủ trương kinh tế tài chính, chủ trương thuế ) theo hướng tương hỗ những thị trường bộ phận tăng trưởng hiệu suất cao .
Hai là, tăng cường công tác làm việc thanh tra, giám sát hoạt động giải trí của những tổ chức triển khai tham gia thị trường, giải quyết và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm so với những cá thể, tổ chức triển khai, doanh nghiệp sử dụng phương tiện đi lại truyền thông online ( báo chí truyền thông, trang tin, … ) đưa thông tin rơi lệch, thông tin thiếu không thiếu, làm méo mó thông tin .
Cần nâng cao vai trò của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ( UBCKNN ) trong việc quản trị nhà nước về hoạt động giải trí chứng khoán và TTCK. UBCKNN phải có đủ thẩm quyền để thực thi có hiệu suất cao công dụng quản trị nhà nước về TTCK và giải quyết và xử lý những yếu tố có tương quan đến chứng khoán và thanh toán giao dịch chứng khoán .
Ba là, tăng cung sản phẩm & hàng hóa cho thị trường, cải tổ chất lượng nguồn cung .
Tăng cường cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ( DNNN ) gắn với niêm yết để tạo sản phẩm & hàng hóa có chất lượng cho TTCK. Khuyến khích những loại doanh nghiệp thực thi IPO gắn với niêm yết, ĐK thanh toán giao dịch trên TTCK ; Phát triển những loại sản phẩm trái phiếu nhà nước ; Phát triển những loại sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp ; Phát triển những mẫu sản phẩm chứng khoán phái sinh và những mẫu sản phẩm khác .
Bốn là, tăng trưởng và đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư. Phát triển mạnh những kênh phân phối vốn cả trong và ngoài nước cho thị trường, lan rộng ra mạng lưới hệ thống những nhà đầu tư, đặc biệt quan trọng là những nhà đầu tư có tổ chức triển khai ; tăng trưởng khá đầy đủ những định chế trung gian ; đa dạng hóa những dịch vụ phân phối, bảo vệ rất đầy đủ những yếu tố cấu thành một thị trường vốn tăng trưởng trong khu vực. Xây dựng những pháp luật pháp lý nhằm mục đích tăng trưởng mô hình quỹ thị trường tiền tệ ; Đa dạng hóa mô hình của quỹ đại chúng như quỹ của quỹ, quỹ ETF đòn kích bẩy, … Cần tăng trưởng 1 số ít tổ chức triển khai tạo lập thị trường là những công ty bảo hiểm, những quỹ hưu trí. Đây là những tổ chức triển khai có năng lượng kinh tế tài chính mạnh, kinh doanh thương mại chuyên nghiệp, có năng lực link cao, …
Năm là, kiến thiết xây dựng chính sách phối hợp trong việc quản lý những chủ trương có tương quan đến TTCK. Các chủ trương vĩ mô ảnh hưởng tác động mạnh đến TTCK là chủ trương kinh tế tài chính và chủ trương tiền tệ ( CSTT ). Do vậy, cần trấn áp tốt lạm phát kinh tế ( CPI ), đây là một trong những điều kiện kèm theo và tiền đề rất quan trọng để TTCK Việt Nam tăng trưởng lành mạnh, hiệu suất cao và không thay đổi. Kết hợp ngặt nghèo chủ trương tiền tệ và chủ trương tài khóa trong điều hành kinh tế vĩ mô .
Sáu là, tăng trưởng thị trường vốn theo hướng văn minh, hoàn hảo về cấu trúc ( gồm có CP tập trung chuyên sâu, thị trường quản trị OTC, thị trường trái phiếu quản lý và vận hành theo thông lệ quốc tế tốt nhất có năng lực link với những thị trường khu vực và quốc tế ) .
Bảy là, hiện đại hóa hạ tầng, công nghệ thông tin và cải cách thủ tục hành chính cho TTCK .
Tăng cường góp vốn đầu tư và vận dụng công nghệ thông tin để tổ chức triển khai thanh toán giao dịch và quản trị giám sát TTCK ; Xây dựng mạng lưới hệ thống ứng dụng ứng dụng lõi giải quyết và xử lý tập trung chuyên sâu, đồng điệu hóa ứng dụng và có năng lực quản trị ; Xây dựng mạng lưới hệ thống bảo vệ bảo mật an ninh, bảo đảm an toàn mạng. Bên cạnh đó, cần xem xét vô hiệu những thủ tục hành chính, những loại giấy phép không thiết yếu, nhưng cũng bảo vệ nhu yếu của quản trị nhà nước để TTCK tăng trưởng lành mạnh .
Tám là, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để phân phối nhu yếu tăng trưởng bền vững và kiên cố TTCK. Tăng cường huấn luyện và đào tạo đội ngũ quản trị, giám sát và tổ chức triển khai TTCK ; tập trung chuyên sâu huấn luyện và đào tạo những người tham gia hoạt động giải trí chứng khoản, những nhà đầu tư để họ có đủ năng lượng, trình độ quản trị cũng như hoạt động giải trí trên TTCK. Nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của nhân lực ngành Chứng khoán, trên cơ sở đó góp thêm phần tăng trưởng lành mạnh TTCK .4. Kết luận
TTCK Việt Nam ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế tài chính khu vực và quốc tế. Việc tăng trưởng TTCK Việt Nam đồng điệu, thống nhất trong toàn diện và tổng thể tăng trưởng của thị trường kinh tế tài chính, tương thích với quy trình hội nhập quốc tế của Việt Nam là xu thế tất yếu. Để triển khai tiềm năng trên, cần phải thực thi đồng điệu những giải pháp đã đề xuất kiến nghị .
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (2020), Báo cáo tổng kết các năm từ 2016 đến 2020.
- Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (2012), Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2011-2020.
- Quốc hội (2006), Luật Chứng khoán số 70/2006/QH11.
- Quốc hội (2010), Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán số 62/2010/QH12.
The current development and solutions for the development of Vietnam’s stock market
Master. Pham Bao Anh
State Securities Commission of Vietnam
Abstract:
Vietnam’s stock market has experienced a relatively strong development recently. However, it has revealed limitations and weaknesses stemming from many different reasons. This paper mainly evaluates the current development of Vietnam’s stock market and proposes some solutions to help the market sustainably grow in the coming time .
Keywords: stock market, Vietnam.
[Tạp chí Công Thương – Các kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, Số 12, tháng 5 năm 2022]
Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Tin tức
