Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền

Tết Đoan Ngọ ( hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ ) năm nay rơi vào thứ Sáu, ngày 3/6. Vào ngày này, người dân trên khắp cả nước lại quay quồng chuẩn bị sẵn sàng những mâm lễ cúng dâng lên tổ tiên, thần linh với mong ước cầu cho mùa màng bội thu, không bị sâu bệnh phá hoại và cầu sức khỏe thể chất, bình an. Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền - 1 Từ chiều mùng 4/5 âm lịch ( tức ngày 2/6/2022 ), trước Tết Đoan Ngọ một ngày, nhiều mái ấm gia đình trên khắp cả nước đã quay quồng sẵn sàng chuẩn bị những mâm cỗ cúng thích mắt, chuẩn bị sẵn sàng cho lễ diệt sâu bọ hàng năm ( Ảnh : Thu Huong Vu ).

Tùy theo quan niệm của từng vùng và điều kiện của mỗi gia đình mà các món sản vật dâng cúng ông bà, tổ tiên ngày Tết Đoan Ngọ cũng có những sự khác biệt. Ví dụ, miền Bắc có bánh tro trên mâm cúng, còn miền Nam có bánh ú, chè trôi nước hay miền Trung lại có chè kê.

Tuy nhiên, mỗi mâm lễ cúng đều phải bảo vệ có không thiếu những lễ vật chính như : hương, hoa, vàng mã, nước, cơm rượu nếp, những loại trái cây ( mận, vải … ), bánh tro ( bánh gio ), … Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền - 2

Tùy phong tục của mỗi địa phương và điều kiện kèm theo từng mái ấm gia đình mà mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ sẽ có sự độc lạ ( Ảnh : Nhung Ngo ). Với nhiều mái ấm gia đình miền Bắc, mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ thường có khá đầy đủ những lễ vật gồm : 1 số ít loại hoa tươi như hoa sen, hoa huệ, hoa mẫu đơn, hoa hoàng lan ; trái cây mùa hè như mận, vải, xoài và cơm rượu nếp như nếp cẩm, nếp cái hoa vàng hay bánh tro, xôi, … Người miền Bắc có thói quen thắp hương vào buổi sáng, sau đó ăn rượu nếp và những loại quả chua, nóng để diệt sâu bọ. Theo ý niệm dân gian của người Việt, ăn rượu nếp hoàn toàn có thể giết sâu bọ vì món này có vị nồng cay giúp vô hiệu những loài ký sinh có hại trong khung hình. Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền - 3 Mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ của những mái ấm gia đình miền Bắc không hề thiếu cơm rượu nếp, trái cây mùa hè như vải, mận, … hay bánh tro. Mâm lễ không riêng gì không thiếu những sản vật mà còn được bài trí kỳ công, thích mắt, kết cùng những loại hoa tươi và trầu cau ( Ảnh : Hồng Ngọc ).

Sau khi các loài sâu bọ trong cơ thể bị cơm rượu nếp “chuốc say”, tiếp tục ăn các loại trái cây có vị chua, chát sẽ khiến chúng chết nhanh hơn. Còn bánh tro (hay gọi là bánh ú tro, bánh gio) vị nhạt, tính mát, thường ăn với đường hoặc mật, có tác dụng giải nhiệt cơ thể trong tiết trời oi bức. 

Chia sẻ với báo Dân trí, nhà điều tra và nghiên cứu văn hóa truyền thống Nguyễn Hùng Vĩ lý giải : Y dược dân gian sử dụng đa phần thực vật. Vậy nên, trong ngày 5/5 Âm lịch, người ta sẽ dùng những yếu tố thực vật để làm cỗ cúng như mận, vải, chè, cơm rượu, bánh tro, … Bên cạnh đó, do văn hóa truyền thống Nước Ta chịu ảnh hưởng tác động lớn của Phật giáo nên mâm lễ cúng ngày này cũng mang đặc thù chay là chính. Còn với những mái ấm gia đình miền Trung, mâm lễ cúng Tết Đoan Ngọ không hề thiếu hai món là chè kê và thịt vịt. Sở dĩ, người dân chọn thịt vịt mà không phải thịt lợn, bò hay gà là vì loại thịt này tính mát, có công dụng cân đối phong huyết, âm khí và dương khí trong khung hình. Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền - 4 Người miền Trung thường chuẩn bị sẵn sàng món thịt vịt và chè kê trong mâm cỗ cúng ngày mùng 5/5 âm lịch ( Ảnh : Ted Phung ). Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền - 5 Thịt vịt có tính hàn, giúp cân đối phong huyết nên được những mái ấm gia đình miền Trung ưu thích vào ngày Tết diệt sâu bọ hàng năm ( Ảnh : Yến Phạm ).

Riêng món chè được nấu từ hạt kê đã chà vỏ và đậu xanh, khi chín có màu vàng rất hấp dẫn. Người miền Trung thưởng thức món này bằng cách dùng miếng bánh tráng mè nướng xúc vào bát chè thay vì dùng muỗng, thìa.

Cách tích hợp này giúp món ăn có mùi vị lạ miệng, khó quên. Ngoài ra, họ cũng chuẩn bị sẵn sàng tươm tất những lễ vật khác như bánh ú ( không nhân ), trái cây mùa hè cho mâm cúng ngày mùng 5/5 âm lịch. Loạt món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ ba miền - 6 Chè trôi nước là món ăn không hề thiếu trong mâm cúng Tết Đoan ngọ của người dân miền Nam ( Ảnh : Suka Subin ) .

Ở miền Nam, vào dịp Tết Đoan Ngọ, người dân nơi đây thường sẵn sàng chuẩn bị mâm lễ cúng với những món ăn đặc trưng như bánh ú tro, chè trôi nước, xôi gấc, … Sau khi cúng, những thành viên trong mái ấm gia đình sẽ cùng quây quần bên mâm cỗ để chiêm ngưỡng và thưởng thức những món ăn này, cầu mong một năm thuận tiện, bội thu và dồi dào sức khỏe thể chất.

Alternate Text Gọi ngay