Tết Nguyên tiêu là gì, vì sao gọi rằm tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu?

( VTC News ) -Người Nước Ta coi trọng những ngày rằm, mùng 1. Trong những ngày rằm thì rằm tháng Giêng được coi trọng nhất. Có thể thấy tầm quan trọng của Tết Nguyên tiêu trong văn hóa truyền thống Nước Ta qua câu thành ngữ : “ Cúng quanh năm không bằng rằm tháng Giêng ” hay “ Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng ” .

Tết Nguyên tiêu là gì?

Trong tiếng Hán, “nguyên” là thứ nhất, “tiêu” là đêm; nguyên tiêu ý nói là đêm rằm đầu tiên trong năm. Vì thế, ngày rằm tháng Giêng còn được gọi là lễ Thượng nguyên, bên cạnh Tết Trung nguyên (rằm tháng Bảy) và Tết Hạ nguyên (rằm tháng Mười). Hai chữ “nguyên tiêu” cho thấy ngày lễ này gắn với ban đêm, như câu chuyện về sự tích Tết Nguyên tiêu của Trung Quốc.

Truyện kể rằng vào đời Hán, có cô gái trẻ sống trong cung không được phép về thăm cha mẹ vào ngày 15/1 (âm lịch), quá đau buồn nên có ý định lao xuống giếng tự tử. Cảm động trước lòng hiếu của cô gái, vị quan cận thần của Hoàng đế nghĩ ra một kế giúp cô. Ông tâu vua rằng vào ngày 16/1, thiên đình sẽ sai hỏa thần xuống thiêu rụi kinh thành. Để tránh tai họa, trước đó một hôm, mọi người phải treo đèn lồng trước cửa nhà mình và ngoài đường.

Theo lệnh của Vua, vào rằm tháng Giêng, nhà nhà đều treo đèn lồng. Nhân lúc mọi người đang mải ngắm những chiếc đèn xinh xắn đó, cô gái trẻ đã trốn về nhà thăm cha mẹ mà không ai biết .Truyền thuyết Tết Nguyên tiêu ( rằm tháng giêng ) kể rằng có một cung nữ buồn tủi vì không được về thăm cha mẹ … Truyền thuyết khác kể, con thiên nga mà Ngọc Hoàng rất yêu quý trong một lần bay xuống hạ giới chơi đã bị người thợ săn bắn chết. Để trả thù cho con thiên nga, Ngọc Hoàng sai một đội quân thiên đình đúng ngày 15/1 xuống hỏa thiêu hàng loạt con người và động vật hoang dã dưới hạ giới. Rất may cho loài người là có 1 số ít vị thần không chấp thuận đồng ý với quyết định hành động này của Ngọc Hoàng. Họ liều mình xuống hạ giới để hiến kế cho chúng sinh .Thế là vào ngày 15 tháng Giêng hàng năm, nhà nhà đều treo đèn lồng đỏ và bắn pháo hoa để khi Ngọc Hoàng nhìn xuống tưởng rằng nhà cửa, làng mạc ở dưới đã bị phóng hỏa, thiêu rụi. Nhờ đó mà loài người và muôn thú mới thoát khỏi họa diệt vong .Vì sao gọi rằm tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu? - 1Tết Nguyên tiêu là gì ? Vì sao gọi rằm tháng Giêng là Tết Nguyên tiêu ?Kể từ đó đến nay, ngày 15 tháng 1 ( âm lịch ) hằng năm, những nhà treo đèn lồng, nấu cỗ, bày tiệc, đoàn viên bên mái ấm gia đình, mừng một năm mới khởi đầu bình an, như mong muốn .Với người Nước Ta, rằm tháng Giêng cũng là dịp nghỉ lễ quan trọng, chính thức khép lại những ngày Tết Nguyên đán. Trong ngày này, nhiều mái ấm gia đình thường lên chùa cầu an, cúng sao hóa giải, mọi nhà đều thắp hương và làm cơm cúng gia tiên, thần linh để tri ân và cầu mong một năm mới an lành, suôn sẻ .Theo phong tục, lễ cúng rằm tháng Giêng thường được triển khai vào giờ Ngọ ( tức là từ 11 h đến 13 h ) ngày chính rằm ( 15/1 âm lịch ). Hiện nay hầu hết những mái ấm gia đình vẫn cúng vào ngày này, giờ giấc linh động, tùy theo điều kiện kèm theo thực tiễn. Các mái ấm gia đình bận rộn hoàn toàn có thể sắp xếp cúng trước rằm, từ ngày 13, 14, thậm chí còn có mái ấm gia đình cúng từ ngày 11 – 12 .

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng cần có gì?

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng 2021 hầu hết không hề thiếu thịt gà, xôi gấc / bánh chưng. Gà là vật cúng tế rất linh nhất, còn xôi gấc có màu đỏ sẽ mang đến suôn sẻ cho mái ấm gia đình trong năm mới .Các món ăn khác như giò, chả, rau xào … cũng được dùng cúng gia tiên vào ngày này. Ngoài ra còn có hương, hoa tưởi, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu .Cúng rằm tháng Giêng không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy mà mái ấm gia đình nên ” tùy tiền biện lễ “, dựa vào điều kiện kèm theo kinh tế tài chính của gia chủ mà sẵn sàng chuẩn bị sao cho tương thích, chú trọng yếu tố thành tâm, trang nghiêm .

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng 

  • Năm lạng thịt vai luộc 
  • Một bát canh măng 
  • Một đĩa xào thập cẩm
  •  Một đĩa nem 
  • Một đĩa rau xào 
  • Một đĩa giò 
  • Một đĩa xôi gấc 
  • Một đĩa hoa quả
  • Các vật phẩm khác như: Hương hoa vàng mã; đèn nến; trầu cau; rượu

Đặc biệt, trong mâm lễ phải có bánh trôi ( chè trôi nước ). Ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày Tết Nguyên tiêu là mong ước mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy .

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng

Ngoài cỗ mặn, 1 số ít mái ấm gia đình còn chuẩn bị sẵn sàng mâm cỗ chay cúng Phật gồm :

  • Trái cây
  • Chè xôi
  • Các món đậu
  • Canh xào không thêm nhiều hương liệu
  • Bánh trôi nước
  • Cỗ chay tùy loại có từ 10, 12 tới 25 món.

Minh Anh( Tổng hợp )


Bổ ích


Xúc động


Sáng tạo


Độc đáo

Alternate Text Gọi ngay