Mất cảnh giác

Một người bạn của tôi, từ Thành Phố Hà Nội sang, kể tôi nghe chuyện này : Cách đây mấy năm, Bộ Công an Nước Ta kiến thiết xây dựng trụ sở mới ở đường Phạm Hùng, CG cầu giấy, Thành Phố Hà Nội. Trụ sở rất đồ sộ và lộng lẫy do một nhà thầu Trung Quốc phong cách thiết kế và thiết kế xây dựng. Đến lúc xây xong, người ta mới sực nhớ một chuyện : Có thể Trung Quốc cho gắn những thiết bị trinh thám trong tòa nhà để ghi âm tổng thể những cuộc đối thoại trong đó. Thế là người ta sợ. Nhưng không có cách gì lật tung cả tòa nhà ra để tìm những thiết bị thám thính ấy. Mà tìm chưa chắc đã thấy. Cuối cùng, người ta chọn giải pháp : cho những nhân viên cấp dưới cấp trung và cấp thấp vào thao tác trong trụ sở mới, còn giàn chỉ huy hạng sang thì vẫn ở lại trụ sở cũ .
Nghe câu truyện ấy, tôi không hề không vướng mắc : Tại sao một việc đơn thuần như vậy mà người ta không hề đoán trước được ? Bạn tôi cười : “ Thế mới nói ! Ở TP. Hà Nội, ai cũng đặt ra câu hỏi ấy. Nhưng không ai công khai minh bạch và chính thức vấn đáp cả. Có khi câu vấn đáp rất đơn thuần : Bất cẩn ! ”
Một chuyện nữa cũng làm tôi vướng mắc : Trung Quốc đã khởi sự việc bồi đắp những bãi đá ngầm ở Trường Sa thành hòn đảo tự tạo tối thiểu cũng từ một hai năm trước, vậy tại sao bộ đội Nước Ta đóng trên những hòn hòn đảo gần đấy lại không hay biết gì cả ? Thế giới – và cả người Việt nữa – chỉ biết sự kiện ấy vào đầu năm nay khi Mỹ loan tin kèm theo những bức ảnh được chụp từ vệ tinh. Tại sao ? Câu vấn đáp không chừng cũng vì họ không chăm sóc, hay nói cách khác, không cẩn thận .

Có thể nói, trong quan hệ với Trung Quốc, giới lãnh đạo Việt Nam lâu nay rất bất cẩn. Trước đây, Bộ Thương mại Việt Nam giao hẳn cho phía Trung Quốc toàn quyền quyết định nội dung tờ báo mạng bằng tiếng Việt của họ. Nhiều tờ báo loan cả tin bộ đội Trung Quốc tập luyện ở những vùng biển và hải đảo vốn thuộc chủ quyền Việt Nam theo các bản tin lấy từ báo chí của Trung Quốc mà không một chút phân vân hay phê phán. Nhiều cơ sở du lịch in bản đồ Việt Nam trong đó Hoàng Sa và Trường Sa được ghi rõ là thuộc về Trung Quốc. Cách đây mấy năm, dư luận rất phẫn nộ khi biết một số tỉnh miền Trung và miền Bắc cho các công ty Trung Quốc thuê dài hạn (trong vòng 50 năm) trên 300.000 hecta đất rừng đầu nguồn được xem là có vị trí chiến lược. Cuối năm ngoái, người ta cũng phát hiện nhà cầm quyền Thừa Thiên – Huế cho phép công ty Trung Quốc xây dựng khu du lịch ngay dưới chân đèo Hải Vân, nơi, cũng theo giới quân sự, có ý nghĩa chiến lược, liên quan đến an ninh quốc phòng của Việt Nam. Mới đây, báo chí lại loan tin chính quyền Quảng Ngãi thuê một công ty của Trung Quốc (CPG, có trụ sở chính tại Singapore) làm dự án quy hoạch huyện đảo Lý Sơn, nơi được xem là có vị trí trọng yếu ở mặt trận Biển Đông. Bị hỏi, giới chức ở tỉnh Quảng Ngãi trả lời là họ không biết vai trò của Trung Quốc trong tập đoàn ấy, hơn nữa, họ còn nhấn mạnh là họ làm theo đề nghị từ “các đơn vị cấp trên”. Chưa hết. Ông Lê Viết Chữ, Bí thư tỉnh uỷ, còn nói thêm: “Quan điểm cá nhân của tôi thì tôi không phân biệt tập đoàn đó thuộc quốc gia nào, tất cả chúng ta đều có quan hệ với nhau hết.”

Bạn đang đọc: Mất cảnh giác

Lời công bố của ông Lê Viết Chữ rõ ràng là sai. Trong quan hệ với Nước Ta, không phải nước nào cũng như nước nào. Với những nước khác, kinh tế tài chính chỉ là kinh tế tài chính. Nhưng với Trung Quốc thì khác. Trung Quốc đã từng đánh chiếm Hoàng Sa của Nước Ta vào năm 1974. Trung Quốc cũng đã chiếm bảy hòn hòn đảo và bãi đá ngầm ở Trường Sa vào năm 1988. Trung Quốc đã từng xua quân tiến công biên giới phía Bắc Nước Ta vào năm 1979. Trung Quốc đã từng đưa giàn khoan HD-981 vào thăm dò ngay trên thềm lục địa và vùng độc quyền kinh tế tài chính của Nước Ta vào năm năm trước. Trung Quốc cũng đã từng ngang ngược cho Biển Đông là thuộc chủ quyền lãnh thổ của họ, là “ sân sau ” của họ. Đó là những chuyện trong quá khứ. Lại là quá khứ không xa xôi gì lắm. Trong tương lai, ai cũng biết rõ không sớm thì muộn, Trung Quốc cũng sẽ công bố vùng nhận dạng hàng không trên con đường 9 đoạn vốn trùm lấp lên hầu hết Biển Đông của Nước Ta. Nói cách khác, đơn cử hơn : Nếu Trung Quốc không có dự tính đánh chiếm chủ quyền lãnh thổ Nước Ta thì họ cũng sẽ tìm mọi cách để chiếm đoạt Biển Đông của Nước Ta. Điều đó, trên quốc tế, hầu hết không ai hoài nghi cả. Vậy tại sao chính quyền sở tại Nước Ta lại không biết, lại vẫn liên tục thiếu cẩn trọng ?
Theo tôi, có ba nguyên do chính :

Thứ nhất là người ta bị Trung Quốc mua chuộc. Có hai yếu tố khiến khả năng này là hiện thực: Một mặt, Trung Quốc vẫn nổi tiếng xưa nay về các việc đút lót trong quan hệ ngoại giao với các nước khác; mặt khác, cán bộ các cấp Việt Nam từ trước đến nay cũng nổi tiếng về việc nhận hối lộ. Không phải ngẫu nhiên mà phần lớn các dự án của Việt Nam đều lọt vào tay các nhà thầu Trung Quốc: tiền “bôi trơn” và “lại quả” của họ cao.

Thứ hai, người ta thành thực tin là Trung Quốc tốt, là Trung Quốc sẽ không khi nào đánh Nước Ta, do đó, người ta không cần phải cẩn trọng hay lo ngại gì trong những quan hệ với Trung Quốc cả. Sự tin cậy này, nếu có, cũng chỉ là hệ quả của công tác làm việc tuyên truyền của đảng Cộng sản và chính quyền sở tại TW vốn tập trung chuyên sâu vào khẩu hiệu “ 4 tốt ” và “ 16 chữ vàng ” khi nào cũng ra rả trên những phương tiện đi lại truyền thông online đại chúng. Từ sau vụ giàn khoan HD-981 đến nay, những khẩu hiệu này ít được nhắc nhở, nhưng giới chỉ huy Nước Ta vẫn chưa dám nói thẳng Trung Quốc là một sự rình rập đe dọa lớn so với chủ quyền lãnh thổ của Nước Ta trên biển hòn đảo. Tin tức về những thủ đoạn xâm lấn của Trung Quốc cũng như những hành vi ngang ngược của Trung Quốc như truy đuổi những thuyền đánh cá Nước Ta ngay trong hải phận của Nước Ta ít được đề cập. Xuất hiện trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo vẫn là hình ảnh Trung Quốc như một đối tác chiến lược thân thiện của Nước Ta. Dưới ảnh hưởng tác động của việc tuyên truyền như vậy, một số ít người Nước Ta, kể cả những viên chức cán bộ, từ TW xuống địa phương, nghĩ sai về quan hệ giữa Nước Ta và Trung Quốc, từ đó, đâm ra không cẩn thận trước thủ đoạn bá quyền của Trung Quốc không có gì là khó hiểu .

Thứ ba, người ta không tin cũng không bị mua chuộc, nhưng người ta mặc kệ, coi đó là chuyện của người khác, không dính líu gì đến mình cả. Có lẽ đây là tâm trạng khá phổ biến ở Việt Nam. Trong những người bạn ở Việt Nam thỉnh thoảng tôi tiếp xúc, nhiều người hiểu rất rõ những nguy cơ đến từ Trung Quốc nhưng khi nhìn thấy giới lãnh đạo bất động, họ cũng không quan tâm, xem việc Việt Nam rơi vào quỹ đạo thống trị của Trung Quốc là chuyện đã rồi và không thể đảo ngược được. Từ bất cần, nếu có chút quyền hành, họ cũng trở thành bất cẩn.

Dù vì bất kỳ nguyên do gì, những sự thiếu cẩn trọng như vậy cũng là một điều rất đáng kinh ngạc. Một trong những truyền thuyết thần thoại cổ và thông dụng nhất của Nước Ta, chuyện Mỵ Châu và Trọng Thủy, đã đặt yếu tố cẩn trọng trong quan hệ với Trung Quốc. Những năm cuộc chiến tranh, mặc dầu quan hệ giữa Bắc Việt và Trung Quốc vẫn còn êm thắm, Tố Hữu vẫn nhớ bài học kinh nghiệm ấy và từng nhắn nhủ :

Tôi kể ngày xưa chuyện Mỵ Châu
Trái tim lầm chỗ để trên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu…

Sự bất cẩn hay thiếu cảnh giác của chính quyền Việt Nam hiện nay chắc chắn không phải vì chuyện “trái tim lầm chỗ để trên đầu”. Nhưng nếu không phải “trái tim” thì là cái gì? Theo tôi, không chừng chỉ có tính ích kỷ và sự ngu dốt.

* Blog của Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.

Alternate Text Gọi ngay