Thuế – Wikipedia tiếng Việt

Thuế là một khoản tài chính bắt buộc phải trả cho một tổ chức chính phủ để tài trợ cho các khoản chi tiêu công khác nhau.[1] Việc không trả tiền, cùng với việc trốn tránh hoặc chống lại việc nộp thuế, sẽ bị pháp luật chế tài. Thuế bao gồm thuế trực tiếp hoặc gián tiếp và có thể được trả bằng tiền hoặc tương đương với giá trị lao động của nó. Lần đánh thuế đầu tiên được biết đến diễn ra ở Ai Cập cổ đại vào khoảng năm 3000-2900 TCN.

Hầu hết những vương quốc đều có một mạng lưới hệ thống thuế để trả cho những nhu yếu vương quốc, chung hoặc thỏa thuận hợp tác và những tính năng của chính phủ nước nhà. Một số đánh thuế tỷ suất Tỷ Lệ cố định và thắt chặt so với thu nhập hàng năm của cá thể, nhưng hầu hết những loại thuế dựa trên số tiền thu nhập hàng năm. Hầu hết những vương quốc đều đánh thuế thu nhập cá thể cũng như thuế thu nhập doanh nghiệp. Các vương quốc hoặc tiểu đơn vị chức năng cũng thường áp thuế gia tài, thuế thừa kế, thuế , thuế quà Tặng Ngay, thuế bán hàng, thuế lương hoặc thuế quan. Theo nghĩa về kinh tế tài chính, thuế chuyển sự phong phú từ những hộ mái ấm gia đình hoặc doanh nghiệp cho chính phủ nước nhà. Điều này có tính năng vừa hoàn toàn có thể làm tăng và giảm tăng trưởng kinh tế tài chính và phúc lợi kinh tế tài chính. Do đó, thuế là một chủ đề gây tranh luận cao .

Lý do đánh thuế[sửa|sửa mã nguồn]

Khi nhà nước sinh ra, để có tiền tiêu tốn cho sự sống sót và hoạt động giải trí của mình, nhà nước đã đặt ra chính sách thuế khóa do dân cư góp phần để hình thành quỹ tiền tệ của mình .

• Tất cả mọi hoạt động của chính quyền cần phải có nguồn tài chính để chi (đầu tiên là nuôi bộ máy nhà nước); nguồn đầu tiên đó là các khoản thu từ thuế.
• Thuế là công cụ rất quan trọng để chính quyền can thiệp vào sự hoạt động của nền kinh tế bao gồm cả nội thương và ngoại thương.
• Chính quyền cung ứng các hàng hóa công cộng cho công dân, nên công dân phải có nghĩa vụ ủng hộ tài chính cho chính quyền (vì thế ở Việt Nam và nhiều nước mới có thuật ngữ “nghĩa vụ thuế”), dựa trên quy luật cung cầu.
• Giữa các nhóm công dân có sự chênh lệch về thu nhập và do đó là chênh lệch về mức sống, nên chính quyền sẽ đánh thuế để lấy một phần thu nhập của người giàu hơn và chia cho người nghèo hơn (thông qua cung cấp hàng hóa công cộng).
• Chính quyền có thể muốn hạn chế một số hoạt động của công dân (ví dụ hạn chế vi phạm luật giao thông hay hạn chế hút thuốc lá, hạn chế uống rượu) nên đánh thuế vào các hoạt động này.
• Chính quyền cần khoản chi tiêu cho các khoản phúc lợi xã hội và phát triển kinh tế.

Các khoản thu thuế được tập trung vào Ngân sách nhà nước là những khoản thu nhập của nhà nước được hình thành trong quá trình nhà nước tham gia phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị.

• Thuế là tiền đề cần thiết để duy trì quyền lực chính trị và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
• Thuế dựa vào thực trạng của nền kinh tế (GDP, chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số giá sản xuất, thu nhập, lãi suất,…).
• Thuế được thực hiện theo nguyên tắc hoàn trả không trực tiếp là chủ yếu.

Thuế vương quốc và thuế địa phương[sửa|sửa mã nguồn]

Do chính quyền sở tại gồm chính quyền sở tại TW và chính quyền sở tại địa phương, những cấp chính quyền sở tại đều có ngân sách riêng, và được phân quyền những trách nhiệm chi ( đáp ứng sản phẩm & hàng hóa công cộng ) riêng, nên có thuế vương quốc ( nộp vào ngân sách TW ) và thuế địa phương ( nộp vào ngân sách chính quyền sở tại địa phương ) .

Các nguyên tắc chung về thuế[sửa|sửa mã nguồn]

Các sắc thuế đều cần thỏa mãn nhu cầu ba nguyên tắc chung sau đây :

• Trung lập: sắc thuế không được bóp méo các hoạt động sản xuất, dẫn tới phúc lợi xã hội (tổng hiệu dụng) của nền kinh tế bị giảm đi.
• Đơn giản: việc thiết kế sắc thuế và tiến hành trưng thu thuế phải không phức tạp và không tốn kém.
• Công bằng: sắc thuế phải đánh cùng một tỷ lệ vào các công dân có điều kiện như nhau. Giữa các công dân có điều kiện khác nhau, thì thuế suất cũng cần khác nhau (vì thông thường người có điều kiện tốt hơn có xu hướng tiêu dùng hàng hóa công cộng nhiều hơn).

Riêng những sắc thuế địa phương còn cần thỏa mãn nhu cầu một số ít nguyên tắc :

• Cơ sở thuế phải bất biến: nghĩa là công dân, hoạt động và đồ vật phải tương đối cố định, không hay di chuyển giữa các địa phương. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo địa phương này không đánh thuế lên công dân, hoạt động và đồ vật vốn là của địa phương khác.
• Nguồn thu ổn định: nghĩa là quy mô dân số địa phương và quy mô các hoạt động, đồ vật không nên biến động thường xuyên. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo thu ngân sách của địa phương không bị biến động
• Nguồn thu phân bố đồng đều giữa các địa phương. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo nguồn thu ngân sách giữa các địa phương không quá chênh lệch.
• Chính quyền địa phương phải có trách nhiệm tài chính. Nguyên tắc này nhằm đảm bảo chính quyền địa phương không lạm dụng quyền hạn thuế của mình để đánh thuế quá mức.

Trong thực tế, khó có sắc thuế nào đảm bảo đầy đủ các nguyên tắc đòi hỏi cho nó. Vì thế, theo nguyên tắc về “cái tốt thứ hai”, sắc thuế nào càng thỏa mãn nhiều nguyên tắc, thì càng xứng đáng là một sắc thuế tốt. Việc ban hành phần lớn các sắc thuế thường cần phải được quốc hội phê chuẩn và phải có luật về sắc thuế đó.

Thuế trực thu và thuế gián thu[sửa|sửa mã nguồn]

Các sắc thuế khi phân loại theo hình thức thu sẽ gồm hai loại là thuế trực thu và thuế gián thu .

Vai trò của thuế[sửa|sửa mã nguồn]

Nguồn thu của ngân sách nhà nước

Một nền kinh tế tài chính vương quốc lành mạnh phải dựa hầu hết vào nguồn thu từ nội bộ nền kinh tế tài chính quốc dân. Tất cả những nhu yếu tiêu tốn của Nhà nước đều được phân phối qua những nguồn thu từ thuế, phí và những hình thức thu khác như : vay mượn, viện trợ quốc tế, bán tài nguyên vương quốc, thu khác …. Song thực tiễn những hình thức thu ngoài thuế đó có rất nhiều hạn chế, bị ràng buộc bởi nhiều điều kiện kèm theo. Do đó thuế được coi là khoản thu quan trọng nhất vì khoản thu này mang đặc thù không thay đổi và khi nền kinh tế tài chính càng tăng trưởng thì khoản thu này càng tăng. Ở Nước Ta, Thuế thực sự trở thành nguồn thu hầu hết của Chi tiêu Nhà nước từ năm 1990. Điều này được biểu lộ qua tỷ trọng số thuế trong tổng thu ngân sách .

Công cụ góp phần điều chỉnh các mục tiêu kinh tế vĩ mô

Chính sách thuế được đặt ra không riêng gì nhằm mục đích mang lại số thu đơn thuần cho ngân sách mà nhu yếu cao hơn là qua thu góp phần triển khai công dụng việc kiểm kê, trấn áp, quản trị hướng dẫn và khuyến khích tăng trưởng sản xuất, lan rộng ra lưu thông so với toàn bộ những thành phần kinh tế tài chính theo hướng tăng trưởng của kế hoạch nhà nước, góp thêm phần tích cực vào việc kiểm soát và điều chỉnh những mặt mất cân đối lớn trong nền kinh tế tài chính quốc dân .

Thuế trong nước và thuế quan[sửa|sửa mã nguồn]

• Thuế nội địa: là thuế đánh vào công dân, hoạt động, tài sản trong nước. Có rất nhiều sắc thuế nội địa đánh vào cá nhân (thuế thu nhập, thuế tiêu thụ), đánh vào công ty (thuế pháp nhân, thuế môn bài,…), đánh vào các hoạt động (thuế giao dịch tài chính, thuế mua bán nhà đất, thuế thừa kế,…), thuế đánh vào đồ vật (thuế tài sản, lệ phí phòng cháy chữa cháy, lệ phí đăng ký ô tô xe máy, lệ phí công chứng,…). Lưu ý lệ phí thực chất là thuế; ở Việt Nam gọi chúng là “các loại phí mang tính chất thuế”.
• Thuế quan: là thuế đánh vào hàng hóa di chuyển giữa các quốc gia/lãnh thổ (nên còn gọi là thuế xuất nhập khẩu).

Một số hàng hóa nhập khẩu sẽ vừa phải chịu thuế nhập khẩu khi đi qua biên giới, vừa phải chịu thuế nội địa khi được bán lại ở thị trường nội địa.

Thuế định ngạch và thuế định lệ[sửa|sửa mã nguồn]

• Thuế định ngạch: là đánh một lượng cố định vào tất cả các đối tượng thu của sắc thuế. Ví dụ: thuế cầu đường, lệ phí sử dụng dịch vụ sân bay,…
• Thuế định lệ: là thuế đánh vào đối tương thu của sắc thuế theo tỷ lệ nhất định. Thuế định lệ lại có loại thuế lũy tiến (tỷ lệ tăng dần) và loại thuế tỷ lệ đồng đều.

Thuế thường thì và thuế đặc biệt quan trọng[sửa|sửa mã nguồn]

• Thuế thông thường: là thuế nhằm các mục đích chính là thu ngân sách và điều tiết thu nhập, chứ không nhằm mục đích đặc biệt nào khác.
• Thuế đặc biệt: là thuế nhằm các mục đích đặc biệt, ví dụ thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào rượu bia, thuốc lá nhằm hạn chế cá nhân tiêu thụ các hàng hóa này, hay phí thủy lợi nhằm huy động tài chính cho phát triển, duy tu hệ thống thủy lợi địa phương.

Thuế phụ thu[sửa|sửa mã nguồn]

Bên cạnh thuế chính thức còn hoàn toàn có thể có thuế phụ thu. Thuế này không nhằm mục đích điều tiết trực tiếp đối tượng người dùng thu mà chỉ tận dụng đối tượng người dùng thu để kêu gọi một nguồn kinh tế tài chính Giao hàng mục tiêu nào đó không nhất thiết tương quan đến đối tượng người dùng thu. Ví dụ : cơ quan chính phủ Pháp đánh thuế phụ thu so với người đi máy bay ở Pháp ( thu thuế này khi họ mua vé máy bay ) để có nguồn kinh tế tài chính hỗ trợ vốn cho những hoạt động phòng chống dịch bệnh, nhất là HIV / AIDS, ở những nước nghèo ; gần đây, chính phủ nước nhà Brasil đánh thuế phụ thu so với người đi xe buýt để lấy phí hỗ trợ vốn cho việc tổ chức triển khai World Cup năm trước tại Brazil, hoạt động giải trí này đã bị phản đối nóng bức của dân cư .

Đánh thuế theo năng lực và theo quyền lợi[sửa|sửa mã nguồn]

• Đánh thuế theo khả năng: là cách đánh thuế có phân biệt theo khả năng nộp thuế. Người có thu nhập nhiều hơn sẽ phải đóng thuế nhiều hơn người có thu nhập thấp. Thông thường, các sắc thuế quốc gia áp dụng nguyên tắc đánh thuế này.
• Đánh thuế theo lợi ích: là cách đánh thuế có phân biệt theo mức độ sử dụng hàng hóa công cộng nhiều hay ít. Người sử dụng hàng hóa công cộng nhiều hơn thì phải đóng thuế nhiều hơn. Thông thường, các sắc thuế địa phương áp dụng nguyên tắc đánh thuế theo lợi ích.

” Thuế ” mà không phải thuế[sửa|sửa mã nguồn]

• Thuế lạm phát: do lạm phát làm thu nhập của cá nhân giảm tương đối giống như khi bị đánh thuế, nên có thuật ngữ “thuế lạm phát” hàm ý một trong những hậu quả của lạm phát.
• Thuế thời gian: khi thời gian là tiền bạc, thì việc mất thời gian do những thủ tục hành chính rắc rối gây ra cũng có tác động như khi người ta bị đánh thuế.

Một số loại thuế và sắc thuế phổ cập[sửa|sửa mã nguồn]

Một số loại thuế và sắc thuế xưa[sửa|sửa mã nguồn]

1. ^ Charles E. McLure, Jr. “Taxation”. Britannica. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 3 năm 2015 .

• Stiglitz, Joseph E. (2000), Economics of Public Sector, Third Edition, W. W. Norton & Company.

Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Hỏi Đáp