Oman – Wikipedia tiếng Việt
Oman (phiên âm tiếng Việt: Ô-man; tiếng Ả Rập: عمان ʻumān phát âm [ʕʊˈmaːn]), tên chính thức là Vương quốc Hồi giáo Oman (tiếng Ả Rập: سلطنة عُمان Salṭanat ʻUmān), là một quốc gia nằm trên vùng bờ biển phía đông nam của bán đảo Ả Rập ở Tây Á. Oman có vị trí chiến lược quan trọng tại cửa vịnh Ba Tư, quốc gia này có chung đường biên giới trên bộ với Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất về phía tây bắc, Ả Rập Xê Út về phía tây và Yemen về phía tây nam, đồng thời có chung đường biên giới hàng hải với Iran và Pakistan. Bờ biển Oman được hình thành từ biển Ả Rập về phía đông nam và vịnh Oman về phía đông bắc. Các lãnh thổ tách rời Madha và Musandam bị Các Tiểu vương quốc Ả Rập bao quanh trên bộ, Musandam còn giáp với eo biển Hormuz và vịnh Oman.
Từ cuối thế kỷ XVII, Vương quốc Hồi giáo Oman là một vương quốc hùng mạnh, cạnh tranh đối đầu ảnh hưởng tác động với Bồ Đào Nha và Anh tại vịnh Ba Tư và Ấn Độ Dương. Đến khi đạt đỉnh điểm trong thế kỷ XIX, Oman có ảnh hưởng tác động hoặc trấn áp lan rộng ra qua eo biển Hormuz đến Iran và Pakistan lúc bấy giờ, xa về phía nam đến Zanzibar ( nay thuộc Tanzania ). [ 9 ] Sức mạnh của Oman suy yếu trong thế kỷ XX, do đó vương quốc nằm trong tác động ảnh hưởng của Anh. Trong quá khứ, Muscat là cảng mậu dịch chính của vùng vịnh Ba Tư, và cũng nằm trong những cảng mậu dịch quan trọng nhất trên Ấn Độ Dương. Tôn giáo chính thức của Oman là Hồi giáo .Oman là một vương quốc quân chủ chuyên chế. [ 10 ] Sultan Qaboos bin Said Al Said là lãnh tụ thế tập của Oman từ năm 1970. [ 10 ] Sultan Qaboos là quân chủ quản lý lâu nhất tại Trung Đông, [ 11 ] và cũng nằm trong số những quân chủ hiện tại quản lý lâu nhất quốc tế .
Oman có trữ lượng dầu mỏ khiêm tốn, xếp thứ 25 toàn cầu.[12][13] Tuy thế, UNDP vào năm 2010 xếp hạng Oman là quốc gia tiến bộ nhất thế giới về phát triển trong giai đoạn 40 năm trước đó. Một phần đáng kể kinh tế Oman dựa vào du lịch và giao dịch ngư nghiệp, chà là, và một số nông sản. Điều này khiến Oman khác biệt với các nền kinh tế láng giềng vốn phần lớn dựa vào dầu mỏ. Oman được phân loại là nền kinh tế thu nhập cao và được xếp hạng 70 thế giới về Chỉ số hòa bình toàn cầu (2017).[14][15]
Bạn đang đọc: Oman – Wikipedia tiếng Việt
Dereaze thuộc thành phố Ibri là khu định cư cổ nhất được biết đến trong khu vực, có niên đại từ 8.000 năm trước thuộc thời đồ đá muộn. [ 16 ] Các di vật khảo cổ phát hiện tại đây có từ thời đồ đá và đồ đồng. Từ thế kỷ VI TCN cho đến khi Hồi giáo truyền bá đến vào thế kỷ VII CN, Oman nằm trong quyền trấn áp và / hoặc ảnh hưởng tác động của ba triều đại Ba Tư : Achaemenes, Parthia và Sassanid. Một vài học giả cho rằng vào thế kỷ VI TCN, triều đại Achaemenes trấn áp ở mức độ cao so với bán đảo Oman, có năng lực nhất là từ một TT duyên hải như Sohar. Miền trung Oman có tập hợp văn hóa truyền thống đồ sắt muộn riêng tại di chỉ Samad al-Shan. [ 17 ]Đến khoảng chừng năm 250 TCN, đế chế Parthia trấn áp vịnh Ba Tư, họ lan rộng ra ảnh hưởng tác động xa đến Oman, triển khai đóng quân để áp đặt trấn áp những tuyến mậu dịch. Trong thế kỷ III CN, triều đại Sassanid kế tục Parthia và nắm giữ khu vực cho đến khi Hồi giáo nổi lên vào bốn thế kỷ sau đó. [ 17 ] Người Oman nằm trong số những nhóm người tiên phong tiếp xúc với và đảm nhiệm Hồi giáo. [ 18 ] Việc người Oman cải đạo thường được quy cho công của Amr ibn al-As, ông được Muhammad phái đi triển khai viễn chinh .
Một ngôi mộ tại Al-Ayn, là một di sản thế giới UNESCO
Sau khi Vasco da Gama vượt qua mũi Hảo Vọng đến Ấn Độ năm 1497 – 98, người Bồ Đào Nha đến Oman và chiếm đóng Muscat trong suốt 143 năm từ 1507 đến 1650. Do cần có một tiền đồn nhằm mục đích bảo vệ hải lộ của mình, người Bồ Đào Nha thiết kế xây dựng và củng cố thành phố, và những tàn dư phong thái kiến trúc thuộc địa vẫn sống sót đến nay. Một hạm quân của Ottoman từng chiếm Muscat vào năm 1552, trong cuộc tranh giành trấn áp vịnh Ba Tư và Ấn Độ Dương. [ 19 ] Người Ottoman lại chiếm được Muscat từ người Bồ Đào Nha trong quá trình 1581 – 88. Các bộ lạc khởi nghĩa Muscat ở đầu cuối đẩy lui được người Bồ Đào Nha, tuy nhiên đến năm 1741 một bộ lạc Oman đẩy lui thế lực này, khởi đầu dòng dõi sultan quản lý lúc bấy giờ. Oman từ đó được tự quản, ngoại trừ một quy trình tiến độ ngắn bị Ba Tư xâm lăng vào cuối thập niên 1740. [ 20 ]Trong thập niên 1690, Imam của Oman là Saif bin Sultan xâm nhập Bờ biển Swahili phía đông châu Phi. Họ chiếm được một pháo đài trang nghiêm của quân Bồ Đào Nha tại Mombasa ( Kenya thời nay ) vào năm 1698. Sau đó, người Oman đẩy lui người Bồ Đào Nha khỏi quần đảo Zanzibar và khỏi hàng loạt những khu vực duyên hải khác ở phía bắc từ Mozambique, cùng giúp sức của người Somali. Zanzibar là một gia tài có giá trị do là thị trường nô lệ chính của Bờ biển Swahili, và ngày càng trở thành một bộ phận quan trọng của Oman, đến mức Imam của Muscat là Sa’id ibn Sultan đặt hoàng cung chính của ông trên quần đảo vào năm 1837. Kình địch giữa hai con trai của ông được xử lý trải qua điều giải của người Anh bằng cách một người tên là Majid thừa kế Zanzibar và nhiều khu vực và vương tộc Oman yêu sách trên Bờ biển Swahili. Người còn lại là Thuwaini thừa kế Muscat và Oman .Năm 1783, Seyyid Sultan của Oman vượt mặt quân chủ của Muscat, và được trao chủ quyền lãnh thổ so với Gwadar. Thành phố duyên hải này nằm trong khu vực Makran nay thuộc tây-nam của Pakistan, tại cửa vịnh Oman. [ 21 ]
Pháo đài Nakhal tại miền bắc Oman được tái thiết vào thế kỷ XVII.
Dãy núi Al Hajar chia vương quốc làm hai khu vực riêng không liên quan gì đến nhau : phần nội lục gọi là Oman, và khu vực duyên hải nằm do thủ đô hà nội Muscat chi phối. [ 22 ] Năm 1913, quyền trấn áp vương quốc bị phân ly, phần nội lục do những imam dòng Ibadi quản lý còn những khu vực duyên hải do sultan quản lý. Theo những lao lý trong Hiệp định Seeb được Anh môi giới, Sultan công nhận quyền tự trị của nội lục. Sultan của Muscat sẽ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về ngoại vụ của Oman. [ 23 ]Quyền quản lý của Sultan Said bin Taimur mang đặc trưng là cách tiếp cận phong kiến và khác biệt. Imam Ghalib Al Hinai được bầu làm Imam của Oman trong tháng 5 năm 1954. [ 24 ] Quan hệ giữa Sultan Said bin Taimur của Muscat, và Imam Ghalib Al Hinai đoạn tuyệt do tranh chấp tương quan đến cấp quyền nhượng địa dầu mỏ. [ 22 ]Tháng 12 năm 1955, Sultan Said bin Zubair đưa quân đến chiếm những TT chính của Oman, trong đó có thủ phủ Nizwa. [ 23 ] Imam Ghalib Al Hinai và em trai là Talib bin Ali Al Hinai thực thi kháng cự. Đến tháng 7 năm 1957, quân của Sultan dù rút lui tuy nhiên liên tục bị phục kích và chịu tổn thất nặng nề. [ 23 ] Tuy nhiên, Sultan Said bin Taimur sau cuối trấn áp được khởi nghĩa sau khi Anh can thiệp. [ 25 ] Quân của Talib triệt thoái đến vùng núi Jebel Akhdar khó tiếp cận. [ 25 ] Ngày 27 tháng 1 năm 1959, quân của sultan chiếm được núi. [ 26 ] Ghalib, Talib và Sulaiman đào thoát sang Ả Rập Xê Út, tại đó họ thôi thúc tiềm năng phục quốc cho đến thập niên 1970. [ 26 ]Năm 1955, dải duyên hải Makran gia nhập Pakistan và trở thành một phần của tỉnh Balochistan, khi đó Gwadar không nằm trong Makran. Ngày 8 tháng 9 năm 1958, Pakistan mua Gwadar từ Oman với giá 3 triệu USD. [ 27 ]Trữ lượng dầu mỏ được phát hiện vào năm 1964 và được khai thác vào năm 1967. Trong khởi nghĩa Dhofar mở màn vào năm 1965, lực lượng tả khuynh chiến đấu với quân cơ quan chính phủ. Do phiến quân đe dọa lật đổ quyền quản lý của Sultan tại Dhofar, Sultan Said bin Taimur bị con trai là Qaboos bin Said hạ bệ vào năm 1970, tân vương lan rộng ra lực lượng vũ trang, hiện đại hóa chính quyền sở tại và triển khai cải cách xã hội. Khởi nghĩa bị trấn áp trọn vẹn vào năm 1975 với giúp sức từ những lực lượng của Iran, Jordan, Pakistan và Anh .Sau khi hạ bệ cha, Sultan Qaboos Open quốc gia, thực thi cải cách kinh tế tài chính, theo chinh sách hiện đại hóa với dấu ấn là tăng tiêu tốn cho y tế, giáo dục và phúc lợi. [ 28 ] Năm 1981, Oman trở thành một thành viên sáng lập của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh. Các cải cách chính trị sau cuối cũng được triển khai. Năm 1997, Sultan Qaboos ra lệnh rằng phái đẹp hoàn toàn có thể bầu cử và ứng cử trong hội đồng cố vấn mang tên Majlis al-Shura .Năm 2002, quyền bầu cử được lan rộng ra cho toàn thể công dân từ 21 tuổi trở lên, và cuộc bầu cử tiên phong chọn Hội đồng cố vấn theo luật mới được thực thi vào năm 2003. Năm 2004, Sultan chỉ định nữ bộ trưởng liên nghành tiên phong. [ 29 ] Mặc dù vậy, có ít biến hóa trong cơ cấu tổ chức chính trị trong thực tiễn của chính phủ nước nhà. Sultan liên tục quản lý bằng sắc lệnh. Có gần 100 người bị nghi theo chủ nghĩa Hồi giáo bị bắt giữ vào năm 2005 và 31 người bị buộc tội lật đổ. Họ ở đầu cuối được ân xá trong cùng năm. [ 12 ]Được truyền cảm hứng từ Mùa xuân Ả Rập khắp khu vực, những cuộc biểu tình cũng diễn ra tại Oman vào những tháng đầu năm 2011. Mặc dù họ không lôi kéo lật đổ chính sách, tuy nhiên họ nhu yếu cải cách chính trị, cải tổ điều kiện kèm theo hoạt động và sinh hoạt, và tạo thêm việc làm. Sultan Qaboos phản ứng bằng cách cam kết tạo thêm việc làm và quyền lợi. Tháng 10 năm 2011, Oman tổ chức triển khai bầu cử Hội đồng cố vấn, Sultan Qaboos cam kết trao cho cơ cấu tổ chức này nhiều quyền lực tối cao hơn .
Cảnh quan hoang mạc tại Oman.
Oman nằm giữa vĩ tuyến 16 ° và 28 ° Bắc, và nằm giữa kinh tuyến 52 ° và 60 ° Đông. Một đồng bằng hoang mạc chứa sỏi to lớn bao trùm hầu hết miền trung Oman, còn những dãy núi chạy dọc duyên hải miền bắc ( Al Hajar ) và đông nam ( Dhofar ) / [ 30 ] [ 31 ] Các thành phố chính của Oman nằm tại duyên hải : Muscat, Sohar và Sur tại miền bắc, và Salalah tại miền nam. Oman có khí hậu nóng và khô tại nội lục và ẩm dọc bờ biển. Trong những kỷ nguyên trước, Oman bị biển bao trùm, vật chứng là lượng lớn vỏ sò hóa thạch trong những khu vực hoang mạc cách xa đường bờ biển lúc bấy giờ .Bán đảo Musandam là một chủ quyền lãnh thổ tách rời của Oman qua Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, tuy nhiên có vị trí kế hoạch trên eo biển Hormuz. [ 32 ] Một loạt đô thị nhỏ được gọi chung là Dibba là cửa ngõ của bán đảo Musandam và những làng chài của Musandam bằng đường thủy. Một chủ quyền lãnh thổ tách rời khác của Oman là Madha, nó bị Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất bao quanh và nằm giữa khoảng cách từ bán đảo Musandam đến chủ quyền lãnh thổ chính của Oman, [ 32 ] và thuộc tỉnh Musandam. Bên trong Madha lại có một chủ quyền lãnh thổ tách rời của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất mang tên Nahwa, thuộc Tiểu vương quốc Sharjah. Hoang mạc TT của Oman có một nguồn thiên thạch quan trọng để điều tra và nghiên cứu khoa học. [ 33 ]Giống như những nơi khác trong vùng vịnh Ba Tư, Oman nhìn chung có khí hậu nóng vào số 1 quốc tế, nhiệt độ mùa hè tại Muscat và miền bắc Oman trung bình là từ 30 °C đến 40 °C. [ 34 ] Oman có ít mưa, lượng mưa trung bình năm tại Muscat trung bình đạt 100 mm, hầu hết là vào tháng 1. Tại miền nam, dãy Dhofar gần Salalah có khí hậu giống kiểu nhiệt đới gió mùa và có mưa theo mùa từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 9 do có gió mùa từ Ấn Độ Dương, mang lại hơi ẩm mát và sương mù rậm rạp. [ 35 ] Nhiệt độ mùa hè tại Salalah giao động từ 20 °C đến 30 °C — tương đối mát so với miền bắc Oman. [ 36 ]Các vùng núi có nhiều mưa hơn, lượng mưa hàng năm trên phần cao của dãy Jabal Akhdar phần đông vượt 400 mm. [ 37 ] Nhiệt độ thấp tại những vùng núi khiến tuyết rơi vài năm một lần. [ 38 ] Một số vùng bờ biển, đặc biệt quan trọng là gần hòn đảo Masirah, nhiều lúc không có mưa trong vòng một năm. Khí hậu thường rất nóng, nhiệt độ đạt đỉnh khoảng chừng 50 °C vào mùa nóng từ tháng 5 đến tháng 9 .
Trang trại cọ Nakhal tại vùng Batina.
Cây bụi và đồng cỏ hoang mạc có tại Oman, chúng phổ cập tại miền nam bán đảo Ả Rập, tuy nhiên thực vật thưa thớt tại những cao nguyên nội lục và tại đó hầu hết là những hoang mạc chứa sỏi. Mưa gió mùa nhiều nhất là tại Dhofar và những dãy núi khiến thực vật tăng trưởng sum sê hơn vào mùa hè ; dừa mọc nhiều tại những đồng bằng duyên hải của Dhofar và nhũ hương được sản xuất trên những vùng đồi, với nhiều cây trúc đào và những loài keo. Dãy Al Hajar là một vùng sinh thái xanh riêng không liên quan gì đến nhau, những điểm cao nhất tại miền đông bán đảo Ả Rập có những loài hoang dã như dê núi sừng ngắn Ả Rập .Các loài thú địa phương gồm có báo hoa mai, linh cẩu, cáo, chó sói, thỏ, linh dương và dê. Các loài chim gồm có kền kền, đại bàng, cò, ô tác, gà gô Ả Rập, trảu, ưng và hút mật. Năm 2001, Oman có chín loài thú nguy cấp, năm loài chim nguy cấp, và 19 loài thực vật nguy cấp. Chính quyền trải qua những sắc lệnh nhằm mục đích bảo vệ loài nguy cấp như báo Ả Rập, linh dương sừng thẳng Ả Rập, linh dương núi, linh dương bướu giáp, dê núi sừng ngắn Ả Rập, đồi mồi dứa, đồi mồi, và vích. Tuy nhiên, Khu bảo tồn linh dương Ả Rập là điểm tiên phong từng bị loại khỏi list di sản quốc tế UNESCO, do cơ quan chính phủ quyết định hành động giảm còn 10 % diện tích quy hoạnh trước kia nhằm mục đích thăm dò dầu mỏ. [ 39 ] Trong những năm gần đây, Oman trở thành một trong những khu vực lôi cuốn mới về ngắm cá voi, điển hình nổi bật với loài cá voi sống lưng gù Ả Rập cực kỳ nguy cấp, quần thể cô lập nhất và duy nhất không di cư, cá nhà táng, và cá voi xanh nhỏ. [ 40 ]Hạn hán và lượng mưa hạn chế gây thiếu vắng nguồn cung nước cho Oman. Duy trì cung ứng vừa đủ nước cho nhu yếu nông nghiệp và mái ấm gia đình là một trong những yếu tố môi trường tự nhiên cấp bách nhất của Oman, do nguồn nước tái tạo hạn chế. 94 % lượng nước sẵn có được sử dụng trong nông nghiệp và 2 % cho hoạt động giải trí công nghiệp, hầu hết nguồn nước lấy từ nước chôn vùi trong những vùng hoang mạc và nước suối trên những đồi núi. Nước uống có sẵn trên khắp Oman, nằm trong đường ống hoặc phân phát. Đất tại những đồng bằng duyên hải như Salalah có độ mặn cao do khai thác nước ngầm quá độ và nước biển xâm nhập. Ô nhiễm những bãi biển và khu vực duyên hải khác từ những tàu chở dầu Open khắp eo biển Hormuz và vịnh Oman cũng là một mối lo lắng dai dẳng. [ 41 ]
Cung điện Al Alam của Sultan.
Oman là một vương quốc quân chủ chuyên chế [ 42 ] theo đó hàng loạt những quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp đều nằm dưới quyền tối cao của sultan. Freedom House luôn nhìn nhận vương quốc này là ” không tự do “. [ 43 ] Sultan Qaboos là nguyên thủ vương quốc và trấn áp trực tiếp về ngoại giao và quốc phòng. [ 44 ] Sultan có quyền lực tối cao chuyên chế và phát hành luật theo sắc lệnh. [ 45 ] Sultan Qaboos là quân chủ quản lý lâu năm nhất tại Trung Đông lúc bấy giờ. [ 46 ]Theo hiến pháp của Oman, luật Sharia là nguồn gốc của hàng loạt pháp lý. Các ban tòa án nhân dân Sharia trong mạng lưới hệ thống tòa án nhân dân dân sự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về những yếu tố luật gia đình như ly hôn và thừa kế. Toàn bộ pháp lý từ năm 1970 được phát hành trải qua chiếu chỉ, gồm có cả Luật Cơ bản 1996. [ 10 ] Sultan chỉ định những thẩm phán, và hoàn toàn có thể ban ân xá và giảm án. [ 10 ] Việc thi hành pháp lập bị cá thể hóa cao độ, với những hạn chế trong bảo lãnh tố tụng, đặc biệt quan trọng là những vụ án tương quan đến chính trị và bảo mật an ninh. [ 47 ] Quy chế Cơ bản Quốc gia [ 48 ] được cho là nền tảng của mạng lưới hệ thống pháp lý Oman và nó đóng vai trò như hiến pháp. Quy chế Cơ bản được phát hành vào năm 1996 và chỉ được sửa đổi một lần trong năm 2011, [ 49 ] nhằm mục đích đối phó với những cuộc biểu tình .
Cơ quan lập pháp Oman là Hội đồng Oman, thượng viện là Hội đồng Quốc gia ( Majlis ad-Dawlah ), hạ viện là Hội đồng Tư vấn ( Majlis ash-Shoura ). [ 50 ] Các chính đảng bị cấm hoạt động giải trí. [ 46 ] Thượng viện có 71 thành viên, được Sultan chỉ định trong số những công dân xuất sắc ưu tú, và chỉ có quyền cố vấn. [ 51 ] Hội đồng Tư vấn gồm 85 thành viên được bầu theo hình thức đại trà phổ thông và có nhiệm kỳ bốn năm. [ 51 ] .Chính sách đối ngoại[sửa|sửa mã nguồn]
Từ năm 1970, Oman theo đuổi một chủ trương đối ngoại trung lập và lan rộng ra đáng kể quan hệ ngoại giao quốc tế. Oman là một trong số rất ít vương quốc Ả Rập duy trì quan hệ hữu nghị với Iran. [ 52 ] [ 53 ] WikiLeaks bật mý một bức điện ngoại giao của Mỹ nói rằng Oman đã giúp thủy thủ Anh bị lực lượng thủy quân Iran bắt trong năm 2007. [ 54 ] Các bức điện tương tự như cũng miêu tả chính phủ nước nhà Oman vì muốn duy trì mối quan hệ thân thương với Iran đã liên tục phủ nhận những nhà ngoại giao Mỹ nhu yếu Oman biến hóa sang một lập trường chống lại Iran. [ 55 ] [ 56 ] [ 57 ]
Các lực lượng quân sự chiến lược của Oman có 44.100 người vào năm 2006, trong đó có 25.000 người phục trong lục quân, 4.200 thủy thủ trong thủy quân, và một lực lượng không quân với 4.100 nhân viên cấp dưới. Hoàng gia duy trì 5.000 vệ binh, 1.000 trong lực lượng đặc biệt quan trọng, 150 thủy thủ trong hạm đội du thuyền Hoàng gia, và 250 phi công và nhân viên cấp dưới mặt đất trong những phi đội bay Hoàng gia. Ô-man cũng duy trì một lực lượng bán quân sự chiến lược nhã nhặn với 4.400 người. [ 58 ]Quân đội Hoàng gia Oman có 25.000 nhân viên hoạt động trong năm 2006, cộng với một đội ngũ nhỏ của lực lượng bảo vệ gia đình Hoàng gia. Mặc dù chi tiêu cho quốc phòng lớn, nhưng quân đội nước này chậm chạp trong việc hiện đại hóa lực lượng của mình. Oman có một số lượng tương đối hạn chế của xe tăng, trong đó có 6 chiếc M60A1, M60A3 có 73 chiếc, và 38 chiếc Challenger 2 là các loại xe tăng chiến đấu chủ lực, cũng như 37 xe tăng hạng nhẹ Scorpion.
Không quân Hoàng gia Oman có khoảng chừng 4.100 người, chỉ có 36 máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng không vũ trang. Máy bay chiến đấu gồm có 20 chiếc Jaguar đã lỗi thời, 12 chiếc Hawk Mk 203 s, 4 chiếc Hawk Mk 103 s và 12 chiếc PC-9 phản lực cánh quạt với năng lực chiến đấu hạn chế. Nước này cũng còn một phi đội gồm 12 máy bay F-16C / D. Oman cũng có 4 chiếc A202-18 Bravos, và 8 chiếc MFI-17B Mushshaqs .Hải quân Hoàng gia Oman có 4.200 người vào năm 2000, và có trụ sở tại Seeb. Nó có những địa thế căn cứ tại Ahwi, hòn đảo Ghanam, Mussandam và Salalah. Năm 2006, Oman đã có 10 tàu chiến đấu. Chúng gồm có hai chiếc Qahir 1.450 tấn lớp tàu hộ tống, và 8 tàu tuần tra đi biển. Hải quân Oman có một chiếc vận tải đường bộ Nasr al Bahr 2.500 tấn lớp LSL ( 240 quân, 7 xe tăng ) với một cỗ máy bay trực thăng. Oman cũng có tối thiểu bốn tàu đổ xô. [ 59 ] Trong năm 2010, Oman dành 4.074.000.000 USD cho quân sự chiến lược, tức 8,5 % GDP. [ 60 ] Theo SIPRI, Oman là vương quốc nhập khẩu vũ khí đứng thứ 23 quốc tế trong quy trình tiến độ 2012 – năm nay. [ 61 ]
Các tỉnh của Oman từ năm 2011
Vương quốc Hồi giáo Oman được chia thành mười một tỉnh. Các tỉnh được chia lần lượt thành 60 wilayats ( huyện ). [ 62 ] [ 63 ]
Tính đến năm năm trước, dân số Oman đạt trên 4 triệu, trong đó có 2,23 triệu công dân Oman và 1,76 ngoại kiều. [ 64 ] Tổng tỷ suất sinh vào năm 2011 ước tính là 3,70. [ 65 ] Oman có cơ cấu tổ chức dân số rất trẻ, với 43 % dân cư dưới 15 tuổi. Gần 50 % dân số sống tại Muscat và đồng bằng duyên hải Batinah về phía tây bắc Hà Nội Thủ Đô. Cư dân Oman đa phần thuộc những dân tộc bản địa Ả Rập, Baluch, Nam Á ( Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh ), và gốc Phi. [ 66 ]Xã hội Oman phần nhiều vẫn mang tính bộ lạc [ 67 ] [ 68 ] [ 69 ] và gồm ba đặc tính chính : [ 67 ] bộ lạc, giáo phái Ibadi, và mậu dịch hàng hải. [ 67 ] Hai đặc tính đầu gắn chặt với truyền thống cuội nguồn và đặc biệt quan trọng thông dụng tại khu vực nội lục do cô lập lê dài. [ 67 ] Đặc tính thứ ba đa phần gắn với Muscat và khu vực duyên hải của Oman, được phản chiếu qua kinh doanh thương mại, mậu dịch, [ 67 ] và nguồn gốc phong phú của nhiều người Oman, những người có tổ tiên từ người Baloch, Al-Lawatia, Ba Tư, và người Oman tại Zanzibar xưa kia. [ 70 ] Do đó, đặc tính thứ ba thường được cho là cởi mở hơn và khoan dung hơn, [ 67 ] và thường căng thẳng mệt mỏi với những đặc tính truyền thống cuội nguồn và cô lập hơn của khu vực nội lục. [ 67 ]
nhà nước Oman không có thống kê về link tôn giáo, tuy nhiên phần đông hàng loạt công dân Oman là người Hồi giáo, trong đó ba phần tư theo giáo phái Ibadi, [ 66 ] phái này rất thân cận với Hồi giáo dòng chính. Đây là bộc lộ duy nhất còn lại của nhóm Khawarij, hình thành sau một trong những cuộc ly giáo tiên phong của Hồi giáo. [ 72 ] Sultan là một thành viên của hội đồng Ibadi .Gần như hàng loạt người phi Hồi giáo tại Oman là người lao động ngoại bang. Các hội đồng phi Hồi giáo gồm nhiều nhóm tôn giáo như Jaina giáo, Phật giáo, Hỏa giáo, Sikh giáo, Baha’i, Ấn Độ giáo và Cơ Đốc giáo. Các hội đồng Cơ Đốc giáo tập trung chuyên sâu trong những khu vực đô thị chính của Muscat, Sohar, và Salalah. Họ gồm có Công giáo La Mã, Chính thống giáo Đông phương, và những phái Tin Lành, được tổ chức triển khai theo ranh giới ngôn từ và dân tộc bản địa .Ngoài ra, còn có những Fan Hâm mộ Ấn Độ giáo và Cơ Đốc giáo từ Ấn Độ. Muscat có hai đến thờ Ấn Độ giáo, một đền có tuổi đời trăm năm. Cộng đồng Sikh cũng đáng kể tại Oman, tuy nhiên không có điện thờ cố định và thắt chặt, chỉ có những điện thờ nhỏ trong những trại trong thời điểm tạm thời và được cơ quan chính phủ công nhận. nhà nước Ấn Độ ký kết một hiệp định vào năm 2008 với nhà nước Oman về việc xây một điện thờ Sikh cố định và thắt chặt tuy nhiên có ít tiền bộ về yếu tố này. [ 73 ]
Bảng chỉ dẫn đường bộ song ngữ Ả Rập-Anh tại Oman
Tiếng Ả Rập là ngôn từ chính thức tại Oman, ngôn từ này thuộc nhánh Semit của ngữ hệ Á-Phi. [ 74 ] Tiếng Baloch ( Nam Baloch ) được nói thông dụng tại Oman. [ 75 ] Các ngôn từ bản địa nguy cấp tại Oman gồm có tiếng Kumzar, Bathara, Harasis, Hobyot, Jibbali và Mehri. [ 76 ] Ngôn ngữ ký hiệu Oman là ngôn từ của hội đồng khiếm thính. Oman cũng là vương quốc Ả Rập vùng Vịnh tiên phong cho giảng dạy tiếng Đức trong vai trò là một ngôn từ thứ hai. [ 77 ]Theo CIA, ngoài tiếng Ả Rập, tiếng Anh, tiếng Baloch, tiếng Urdu và những ngôn từ Ấn Độ là những ngôn từ chính được nói tại Oman. [ 66 ] Tiếng Anh được sử dụng phổ cập trong hội đồng kinh doanh thương mại và được dạy trong trường học từ những lớp đầu. Tại những điểm du lịch, phần nhiều hàng loạt biển báo và văn kiện được trình diễn bằng cả tiếng Ả Rập và tiếng Anh. [ 78 ] Baloch là tiếng mẹ đẻ của người Baloch đến từ vùng Balochistan trải rộng tại miền tây Pakistan, miền đông Iran, và miền đông nam Afghanistan. Nó cũng được 1 số ít hậu duệ của những thủy thủ người Sindh sử dụng. [ 79 ] Một lượng đáng kể dân cư cũng nói tiếng Urdu, do dòng di dân Pakistan trong thập niên 1980 và 1990. Ngoài ra, tiếng Swahili được nói thông dụng tại Oman do quan hệ lịch sử vẻ vang giữa Oman và Zanzibar. [ 9 ]
Các bể hóa dầu tại Sohar.
Về chính thức, kinh tế tài chính Oman dựa trên pháp lý và những nguyên tắc thị trường tự do. [ 74 ] Theo những tiêu chuẩn khu vực, Oman có nền kinh tế tài chính tương đối phong phú, tuy nhiên vẫn dựa vào xuất khẩu dầu. Du lịch là ngành tăng trưởng nhanh nhất tại Oman. Các nguồn thu nhập khác từ nông nghiệp và công nghiệp góp phần nhỏ và chỉ chiếm dưới 1 % xuất khẩu, tuy nhiên đa dạng hóa kinh tế tài chính là một ưu tiên của chính phủ nước nhà. Nông nghiệp Oman sản xuất chà là, chanh, ngũ cốc và rau, tuy nhiên đất canh tác chiếm dưới 1 % diện tích quy hoạnh vương quốc, nên Oman vẫn là một vương quốc nhập khẩu thực phẩm .Từ khi giá dầu sụt giảm vào năm 1998, Oman thực thi những dự án Bất Động Sản tích cực nhằm mục đích đa dạng hóa kinh tế tài chính, tập trung chuyên sâu nhiều hơn vào những nghành nghề dịch vụ công nghiệp khác là du lịch và hạ tầng. Metkore Alloys thiết kế xây dựng một xí nghiệp sản xuất luyện kim ferô crôm quy mô quốc tế tại Oman với vốn góp vốn đầu tư 80 triệu USD. [ 80 ]Một hiệp định mậu dịch tự do với Hoa Kỳ có hiệu lực thực thi hiện hành từ năm 2009, loại trừ hàng rào thuế quan so với hàng loạt loại sản phẩm tiêu dùng và công nghiệp, và cũng tạo ra bảo lãnh can đảm và mạnh mẽ cho doanh nghiệp ngoại bang góp vốn đầu tư tại Oman. [ 81 ] Du lịch là một nguồn thu khác của Oman, và đang ngày càng tăng. [ 78 ] Một sự kiện nổi tiếng là Lễ hội Khareef được tổ chức triển khai tại Salalah, Dhofar, trong thời kỳ gió mùa ( tháng 8 ) và tương tự như Lễ hội Muscat. Đến thời hạn cuối lế hội, những núi quanh Salalah nổi tiếng so với hành khách nhờ thời tiết thoáng mát và cây cối tươi tốt, là điều hiếm có tại những nơi khác của Oman. [ 82 ]Công nhân ngoại bang tại Oman gửi khoảng chừng 30 tỷ kiều hối mỗi năm về quê nhà tại châu Á và châu Phi, hơn 50% trong số họ nhận lương hàng tháng thấp hơn 400 USD. [ 83 ] Các hội đồng ngoại bang lớn nhất đến từ những bang Kerala, Tamil Nadu, Karnataka, Maharashtra, Gujarat và Punjab của Ấn Độ, [ 84 ] chiếm hơn 50% hàng loạt lực lượng lao động tại Oman. Lương của những công nhân ngoại bang được cho là thấp hơn của công dân Oman, tuy nhiên vẫn hơn 2-5 lần so với lương của việc làm tương tự tại Ấn Độ. [ 83 ]Trữ lượng dầu mỏ được chứng tỏ của Oman là khoảng chừng 5,5 triệu thùng, lớn thứ 25 quốc tế. [ 66 ] Đơn vị khai thác và giải quyết và xử lý dầu là Petroleum Development Oman ( PDO ), tuy nhiên sản lượng dầu đang suy giảm. [ 85 ] [ 86 ] Bộ Dầu khí chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về hàng loạt hạ tầng và những dự án Bất Động Sản dầu khí tại Oman. [ 87 ] Từ sau khủng hoảng cục bộ nguồn năng lượng thập niên 1970, Oman tăng gấp đôi sản lượng dầu mỏ trong quá trình 1979 – 1985. [ 88 ] Trong quá trình 2000 – 2007, sản lượng dầu mỏ giảm hơn 26 %, từ 972.000 xuống 714.800 thùng mỗi ngày. [ 89 ] Sản lượng phục sinh đến 816.000 thùng mỗi ngày vào năm 2009, và 930.000 thùng mỗi ngày vào năm 2012. [ 89 ] Trữ lượng khí đốt tự nhiên của Oman ước tính đạt 849,5 tỷ mét khối, xếp thứ 28 quốc tế, và sản lượng trong năm 2008 là 24 tỷ mét khối. [ 66 ]Du lịch tại Oman tăng trưởng đáng kể trong thời hạn gần đây, và được dự trù trở thành một trong những ngành kinh tế tài chính lớn nhất trong nước. [ 90 ] Oman có thiên nhiên và môi trường vào hàng phong phú nhất tại Trung Đông, có nhiều điểm lôi cuốn hành khách và đặc biệt quan trọng nổi tiếng trong du lịch văn hóa truyền thống. [ 78 ] [ 91 ] Thủ đô capital của Oman được xếp hạng là thành phố tốt thứ nhì để du lịch thăm quan trên quốc tế vào năm 2012 theo Lonely Planet. [ 92 ] Muscat cũng được chọn làm Thành Phố Hà Nội du lịch Ả Rập năm 2012. [ 93 ]
Thuyền Dhow truyền thống, một biểu trưng lâu dài của Oman.[94]
Xét về vẻ bên ngoài, Oman san sẻ nhiều đặc thù văn hóa truyền thống với những láng giềng Ả Rập, đặc biệt quan trọng là những vương quốc trong Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh. [ 72 ] Tuy vậy, có những yếu tố quan trọng khiến Oman trở nên độc lạ tại Trung Đông. [ 72 ] Điều này bắt nguồn phần lớn từ địa lý và lịch sử dân tộc cũng như từ văn hóa truyền thống và kinh tế tài chính. [ 72 ] Tính chất tương đối mới và tự tạo của nhà nước này khiến khó khăn vất vả trong việc miêu tả một văn hóa truyền thống vương quốc ; [ 72 ] tuy nhiên, tính hỗn tạp văn hóa truyền thống cao trong biên giới khiến Oman độc lạ so với những vương quốc Ả Rập vùng Vịnh khác. [ 72 ] Tính phong phú văn hóa truyền thống của Oman lớn hơn những láng giềng Ả Rập, nhờ bành trướng trong lịch sử dân tộc đến Duyên hải Swahili và Ấn Độ Dương. [ 72 ]Oman có truyền thống lịch sử đóng tàu từ xưa, do chuyển dời hàng hải giữ vai trò lớn trong năng lượng giúp Oman duy trì tiếp xúc với những nền văn minh của quốc tế cổ đại. Sur là một trong những thành phố đóng tàu nổi tiếng nhất tại Ấn Độ Dương. Tàu Al Ghanja mất cả năm để hoàn thành xong, những loại tàu khác của Oman là As Sunbouq và Al Badan. [ 95 ]
Dao găm truyền thống khanjar của Oman (khoảng 1924).
Trang phục dân tộc của nam giới tại Oman gồm có dishdasha, một chiếc áo dài đơn giản dài đến mắt cá chân và không cổ, và tay áo dài.[96] Màu trắng là màu thường xuyên nhất của dishdasha, song cũng có thể có các màu khác. Trang trí chính của áo là một kết tua (furakha) được khâu lên đường cổ áo, có thể được ngâm dầu thơm.[97] Bên dưới dishdasha, nam giới mặc một quần trơn, rộng bao quanh cơ thể từ eo. Khác biệt khu vực đáng chú ý nhất trong thiết kế dishdasha là phong cách thêu, thay đổi theo độ tuổi.[96] Trong những dịp chính thức, một áo choàng màu đen hoặc be gọi là bisht có thể mặc bên ngoài dishdasha. Viền thêu trên áo choàng này thường bằng chỉ bạc hoặc vàng và có họa tiết phức tạp.[97]
Nam giới Oman đeo hai loại khăn trùm đầu: Ghutra, một miếng len dệt hoặc vải bông hình vuông một màu, được trang trí với các kiểu hình thêu khác nhau. Kummah là một chiếc mũ đội trong những giờ thư giãn.[96] Một số nam giới cầm một cái gậy gọi là assa, nó có thể nhằm sử dụng thực tiễn hoặc đơn giản là phụ tùng trong các sự kiện chính thức. Nam giới Oman nhìn chung đi dép quai.[97] khanjar (dao găm) tạo thành bộ phận của trang phục dân tộc, nam giới mang theo khanjar trong mọi sự kiện và lễ hội công cộng chính thức.[96] Theo truyền thống, nó được để ở phần thắt lưng. Bao của dạo đa dạng, có loại đơn giản và loại trang trí công phu bằng bạc hoặc vàng.[97] Đây là một biểu trưng cho dòng dõi của nam giới, khí khái và dũng khí của họ. Hình tượng khanjar xuất hiện trên quốc kỳ.[96]
Nữ giới Oman mặc trang phục dân tộc bắt mắt, có các biến thể khu vực khác biệt. Toàn bộ trang phục có màu sắc sinh động và đường thêu đầy khí lực và đồ trang trí. Trong quá khứ, lựa chọn màu phản ánh truyền thống bộ lạc. Trang phục truyền thống của nữ giới Oman gồm một vài loại: kandoorah là một chiếc áo dài có tay áo được trang trí bằng đường thêu tay với nhiều thiết kế. Dishdasha được mặc chung với quần rộng, bó sát ở mắt cá chân, gọi là sirwal. Nữ giới cũng mang khăn choàng trùm đầu thường gọi là lihaf.[98] Ngày nay nữ giới hạn chế mặc trang phục truyền thống trong các dịp đặc biệt, thay vào đó họ mặc một áo choàng đen rộng gọi là abaya theo lựa chọn cá nhân, trong khi tại một số khu vực burqa vẫn còn được đeo, đặc biệt là người Bedouin.[98] Nữ giới đeo hijab, một số người còn che mặt và tay. Sultan cấm chỉ việc che mặt tại các cơ quan công cộng.[94]
Âm nhạc tại Oman cực kỳ đa dạng do di sản đế quốc của quốc gia này. Có trên 130 thể loại ca khúc và vũ đạo truyền thống khác nhau. Trung tâm Âm nhạc truyền thống Oman được thành lập vào năm 1984 nhằm bảo tồn chúng.[99] Năm 1985, Sultan Qaboos thành lập Dàn nhạc giao hưởng vương thất Oman, một động thái được quy là do tình yêu của ông đối với âm nhạc cổ điển. Thay vì lôi kéo các nhạc sĩ ngoại quốc, ông quyết định thành lập một dàn nhạc gồm những người Oman.[100] Điện ảnh Oman rất nhỏ, chỉ có một bộ phim Oman là Al-Boom (2006) tính đến năm 2007. Oman Arab Cinema Company LLC là chuỗi rạp chiếu bóng đơn lẻ lớn nhất tại Oman. Nó thuộc Jawad Sultan Group of Companies, vốn có lịch sử nhiều thập niên tại Oman.[101]
Đài Truyền hình Vương quốc Oman khởi đầu phát sóng lần tiên phong từ Muscat vào ngày 17 tháng 11 năm 1974 và riêng rẽ từ Salalah vào ngày 25 tháng 11 năm 1975. Ngày 1 tháng 6 năm 1979, hai đài tại Muscat và Salalah link qua vệ tinh hình thành một dịch vụ phát sóng thống nhất. Nhằm khắc phục những trở ngại tự nhiên do địa hình núi non, một mạng lưới đài truyền dẫn phát sóng trải rộng khắp Oman, tại cả những vùng hẻo lánh. [ 102 ] Oman có ít hạn chế về truyền thông online độc lập nếu so với những láng giềng Ả Rập Xê Út và Yemen. Phóng viên không biên giới xếp hạng Oman thứ 125 / 180 về tự do báo chí truyền thông năm năm nay .Ẩm thực Omani phong phú và chịu tác động ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa truyền thống. Người Oman thường ăn bữa chính vào buổi trưa, trong khi bữa tối nhẹ nhàng hơn. Trong thời kỳ Ramadan, bữa tối diễn ra sau khi cầu nguyện Taraweeh, đôi lúc muộn đến 11 giờ tối. Tuy nhiên, thời hạn bữa tối độc lạ giữa những mái ấm gia đình. Arsia là một bữa ăn tiệc tùng gồm có cơm nghiền và thịt. Bữa ăn tiệc tùng thông dụng khác là shuwa, gồm có thịt nấu kỹ ( nhiều lúc đến 2 ngày ) trong lò đất sét kín. Thịt trở nên cực mềm và ngấm gia vụ và thảo mộc trước khi nấu để tạo ra vị rất riêng không liên quan gì đến nhau. Cá cũng thường là món chính, và cá vẩu là một nguyên vật liệu phổ cập. Mashuai là món ăn gồm cá vẩu nướng nguyên con ăn cùng cơm chanh tây. Bánh mì Rukhal mỏng và tròn, bắt đầu được nướng trên lửa của lá cọ. Nó được dùng tại tổng thể những bữa, thường là kèm với mật ong Oman trong bữa sáng hoặc bóp vụn trên cà ri trong bữa tối. Gà, cá và thịt cừu được sử dụng liên tục trong những món ăn. Halwa là món bánh ngọt tráng miệng rất nổi tiếng, về cơ bản gồm có đường thô nấu với những loại hạt. Có nhiều mùi vị khác nhau, phổ cập nhất là halwa đen ( nguyên bản ) và halwa nghệ tây. Halwa được cho là một biểu trưng của lòng hiếu khách Oman, và theo truyền thống lịch sử đi kèm với cafe. Giống như những vương quốc Ả Rập vùng Vịnh khác, đồ uống có cồn chỉ dành cho người phi Hồi giáo, nó được bản trong nhiều khách sạn và một vài nhà hàng quán ăn .
Các môn thể thao truyền thống của Oman là đua thuyền dhow, đua ngựa, đua lạc đà, đấu bò và chơi chim săn.[103] Bóng đá, bóng rổ, lướt ván và trượt cát nằm trong số các môn thể thao nổi lên nhanh chóng và được phổ biến trong thế hệ trẻ.[103] Oman cùng với tiểu vương quốc Fujairah của UAE là những nơi duy nhất tại Trung Đông có biến thể của đấu bò được tổ chức trong lãnh thổ.[104] Chưa rõ về nguồn gốc môn đấu bò tại Oman, song nhiều cư dân địa phương cho rằng đó là do người Moor gốc Tây Ban Nha đưa đến, người khác cho rằng nó có liên kết với người Bồ Đào Nha, là thế lực đô hộ duyên hải Oman trong nhiều thế kỷ.[105]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Hỏi Đáp
