Kiến trúc hiện đại: Giá trị riêng của Việt Nam
Trải qua bao thời kì lịch sử, kiến trúc vẫn luôn đại diện cho những giá trị của những nền văn minh trên khắp thế giới. Những di sản kiến trúc có ý nghĩa lớn lao bởi chúng cho chúng ta biết mình từng và đang là ai, và các căn tính xã hội và quốc gia đã phát triển hay thay đổi như thế nào. Giữa thế kỉ 20 là giai đoạn đặc biệt quan trọng trong việc định nghĩa và đại diện căn tính Việt Nam sau thời kì thuộc địa. Các công trình kiến trúc của Việt Nam đã tiếp nhận chủ nghĩa hiện đại toàn cầu và phản chiếu nó vào căn tính Việt Nam trong một nền văn hóa vừa mới giành lại độc lập. Bởi vậy kiến trúc hiện đại Việt Nam có vai trò lớn trong việc chỉ ra cho người Việt và cả người dân trên thế giới căn tính và giá trị rõ rệt của một dân tộc mạnh mẽ.
Thư viện Khoa học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Alexandre Garel, 2020.
Tính đại diện của kiến trúc
Kiến trúc biểu lộ dòng lịch sử vẻ vang của nền văn minh trái đất qua thời hạn. Khi những sử gia nghiên cứu và điều tra về quá khứ cổ đại, họ nhận ra rằng, những khu công trình còn lưu lại đến thời nay kể lại những câu truyện về giá trị và khát khao của những con người thời kì đó. Chẳng hạn, rất nhiều ngôi đền được thiết kế xây dựng thời kì Hy Lạp cổ đại cho thấy tôn giáo có vai trò cực kỳ quan trọng trong nền văn minh này. Người Hy Lạp cổ biểu lộ những giá trị của mình qua những khu công trình kiến trúc thờ tự .
Giá trị biểu lộ của kiến trúc bộc lộ ở mọi nền văn hóa truyền thống và ở mọi tiến trình. Kiến trúc còn bộc lộ khao khát của con người, những điều mà cả con người cổ đại lẫn những nền văn minh gần đây đều muốn vươn tới. Vào thời kì Trung Cổ ở nền văn minh phương Tây, người dân thường góp tiền thiết kế xây dựng những nhà thời thánh gothic tinh xảo, đại diện thay mặt cho những lý tưởng cao quý nhất trong nền văn minh của họ, mong ước vươn cao để chạm tới Chúa. Những phong cách thiết kế và kiến thiết xây dựng của những nhà thời thánh này đều bộc lộ rõ ràng và trực tiếp mong ước của người dân thời đó .
Khi diễn giải những giá trị tinh thần trong thời đại của mình, các nghệ sĩ, kiến trúc sư và kĩ sư sẽ xem xét những tư tưởng nào đại diện chủ yếu vào thời điểm đó. Đặc biệt, họ thử nghiệm những ý tưởng và thiết kế mà có thể tận dụng tối đa những khả năng mà công nghệ vật liệu và xây dựng mới mở ra đối với họ.
Bạn đang đọc: Kiến trúc hiện đại: Giá trị riêng của Việt Nam
Trong thời kì cổ đại và cổ xưa ở cả văn minh phương Đông lẫn phương Tây, những vật tư phải rất chắc như đinh để chịu được lực nén mạnh từ mái xuống móng khu công trình. Đá và gạch hoàn toàn có thể phân phối được điều này một cách hiệu suất cao, thế cho nên những khu công trình ở những thời kì này có vẻ ngoài nặng nề với tầng những tầng lớp lớp gạch đá xếp chồng lên nhau để chịu lực ép. Nhưng gạch và đá lại không chịu được lực kéo. Lực kéo sẽ nhanh gọn làm đổ vỡ những vật tư này .
Bởi vậy, ở những ô cửa, người ta phải tìm một con đường tự nhiên khác cho lực ép đi qua mà không làm tác động ảnh hưởng đến tính vững chãi của khu công trình bằng đá và gạch. Đó là lí do sinh ra những mái vòm – một kĩ thuật phổ cập để “ mở đường ” cho những lực tự nhiên “ giải tỏa ” quanh những chỗ hở trong khu công trình. Tuy nhiên, những ô cửa thời kì bấy giờ chiếm một tỉ lệ diện tích quy hoạnh rất nhỏ trên hàng loạt bức tường, để lại một mặt phẳng lớn để trang trí, là nơi để biểu lộ thâm thúy hơn căn tính và những quy chuẩn xã hội của con người thời kì đó .
Nền văn minh châu Á cũng biểu lộ tựa như những giá trị của con người trên những khu công trình trong ở những thời gian khác nhau trong suốt thời kì lịch sử dân tộc. Những ngôi chùa đá của nền văn minh Khmer và những ngọn tháp của nền văn minh Champa ở Việt Nam miêu tả những giá trị tôn giáo và niềm tin khác nhau của hai nền văn minh này, và họ cũng sử dụng công nghệ tiên tiến nén từ những viên gạch và đá tảng để kiến thiết xây dựng những khu công trình mà tất cả chúng ta còn thấy dấu tích ngày này. Các di sản kiến trúc cổ xưa trong lịch sử vẻ vang phương Đông và phương Tây đa phần là ngôi mộ, chùa, nhà thời thánh và những khu công trình tôn giáo khác đại diện thay mặt cho những giá trị tôn giáo tuyệt đối của Thời kì Nông nghiệp .
Cũng cần hiểu rằng, trong toàn bộ những nền văn minh, rất ít nơi cư trú và nhà ở từ thời cổ đại còn sống sót đến ngày này bởi chúng thường được thiết kế xây dựng từ những nguyên vật liệu kém bền như gỗ và rơm – nhanh gọn tiêu tán qua thời hạn. Nơi ở cũng không hề được coi là quan trọng trong việc đại diện thay mặt căn tính và giá trị của nền văn minh cổ đại .
Khi nền văn minh của Việt Nam tăng trưởng ở phía Bắc ngày này, họ mượn tạm những tiêu chuẩn của láng giềng Trung Quốc cho đến khi những giá trị của Việt Nam hoàn toàn có thể tăng trưởng và biểu lộ qua kiến trúc. Suốt một nghìn năm đầu sau Công nguyên, Việt Nam bị xâm lược liên tục bởi Trung Quốc, vì thế không có gì kinh ngạc khi kiến trúc còn sống sót từ thời kì đó đến nay được dựa trên những quy chuẩn của kiến trúc Nước Trung Hoa. Tuy nhiên sau khi thoát khỏi sự đô hộ của Trung Quốc và khởi đầu bước vào thiên niên kỉ thứ hai, khoảng chừng vào năm 940 sau Công nguyên, Việt Nam mở màn thử nghiệm và tăng trưởng những tư tưởng trong kiến trúc của riêng mình .
Nhà thôn quê ở Đồng bằng Sông Cửu Long. Ảnh: Alexandre Garel, 2020
Đại diện căn tính của Việt Nam với những hiện tượng kỳ lạ và vật tư tự nhiên, qua thời hạn, kiến trúc Việt Nam có vẻ ngoài khiêm nhường và đơn giản và giản dị hơn kiến trúc của Trung Quốc, và đồng thời cũng vẫn đại diện thay mặt cho nét riêng của từng triều đại. Những nhà kiến thiết xây dựng Việt Nam đã sử dụng một cách hoàn hảo nhất những cột và thanh gỗ lớn với công nghệ tiên tiến dựng xà nhà. Họ sử dụng xà và cột để đỡ lực ép xuống móng nhà, trong khi lường trước những chiếc xà lớn sẽ bị cong, nhưng sẽ chỉ cong vừa đủ năng lực chịu tải nhỏ của vật tư gỗ .Sự ra đời của chủ nghĩa hiện đại
Nhưng giá trị và khao khát của toàn bộ những nền văn minh đều biến hóa theo thời hạn, đặc biệt quan trọng là khi những công nghệ tiên tiến mới và khoa học hé lộ những vật tư và bộ ghép mới được cho phép những hình thức biểu lộ mới về căn tính và giá trị xã hội. Những cuộc cách mạng khoa học mở màn ở giữa thế kỉ 16 đã lật đổ những giá trị tôn giáo tuyệt đối thịnh thành vào thời kì cổ đại và để đến với quy trình hiện đại hóa. Tính hiện đại và những khuynh hướng gần với tư tưởng hiện đại mở màn đổi khác những thiết chế xã hội và kinh tế tài chính của nền văn minh trái đất. Chủ nghĩa duy lý của thời kì này dẫn đến sự lên ngôi của chủ nghĩa cá thể, chủ nghĩa tư bản và nền kinh tế thị trường, đô thị hóa và công nghiệp hóa. Con đường của tính hiện đại đem đến một cảm nhận về sự văn minh theo hướng thiếu tín nhiệm quá khứ và truyền thống lịch sử .
Sau đó, những quy trình tăng trưởng công nghiệp trỗi dậy từ Cuộc cách mạng Công nghiệp cuối thế kỉ 18 còn được cho phép máy móc sản xuất ra máy móc cũng như tạo ra nguyên vật liệu và bộ ghép mới. Các dây chuyền sản xuất sản xuất sinh ra để tối ưu hóa nhân công lắp ráp mẫu sản phẩm từ những vật tư công nghiệp mới. Cuộc cách mạng công nghiệp này, khoảng chừng 250 năm trước, trở thành dấu mốc khởi đầu của Kỷ nguyên Công nghiệp, sửa chữa thay thế vai trò và di sản của Kỷ nguyên Nông nghiệp trước đó. Cần phải quan tâm từ “ cách mạng ” ở đây bởi nó đã biến hóa ý niệm của con người trên khắp quốc tế, chuyển từ việc tôn thờ những giá trị tuyệt đối sang một góc nhìn cơ giới hóa hơn về quốc tế .
Chủ nghĩa hiện đại trở thành trào lưu thẩm mĩ và triết học phát sinh từ những điều kiện kèm theo bước ngoặt ở cuối thế kỉ 19 và đầu 20. Một trong thực tiễn mới do những đổi khác căn cốt trong khoa học, công nghệ tiên tiến, văn hóa truyền thống và kinh tế tài chính đem lại đã tạo ra chủ nghĩa hiện đại. Chủ nghĩa hiện đại biểu lộ niềm tin của thời gian nó sinh ra, chính là kỷ nguyên công nghiệp .
Sài Gòn hiện đại 1972. Ảnh: Mel Schnenck
Khi những kĩ sư kiến trúc tăng trưởng cấu trúc giàn khoảng trống vào giữa thế kỉ 19, sử dụng những vật tư mới từ thép và bê tông cốt thép, những kiến trúc sư khởi đầu phủ nhận ứng dụng chúng. Phải mãi đến đầu thế kỉ 20, những kiến trúc sư mới khởi đầu nhìn thấy sự uyển chuyển trong cấu trúc giàn khoảng trống của cột, xà và nền bê tông được dùng cho những hình thái kiến trúc. Những bức tường không còn phải chống đỡ lực ép lớn, thế cho nên chúng phần nhiều chỉ có một mục tiêu là để che chắn, và nó hoàn toàn có thể đặt ở bất kể đâu liên kết với khung của khu công trình. Thực tế, những bức tường thiết kế bên ngoài vốn được sử dụng như những tấm rèm, “ đính ” vào khung khu công trình mà thôi .
Các hình thái thiết kế xây dựng mới mang đậm đặc thù của chủ nghĩa hiện đại bởi chúng không còn dựa trên phong thái và nguyên tắc của chủ nghĩa lịch sử dân tộc trong quá khứ để khuynh hướng quy hoạch và phong cách thiết kế cho những khu công trình và nhà ở. Thay vì nhìn về quá khứ, họ phát minh sáng tạo ra một mô hình kiến trúc mới tương thích với kỉ nguyên công nghiệp. Thay vì gật đầu những tư duy khuôn mẫu định trước về hình thái và trang trí một khu công trình, những người theo chủ nghĩa hiện đại tiếp cận việc phong cách thiết kế như một chuỗi những yếu tố thực tiễn cần phải được xử lý một cách hài hòa và hợp lý, và quan trọng nhất với họ, là công dụng của tòa nhà và cách mọi người sẽ sử dụng chúng. Bởi vì cửa ngõ ra vào của khu công trình được cho phép kích cỡ hoàn toàn có thể mở rất rộng, nên hầu hết không còn mấy diện tích quy hoạnh mặt phẳng để trang trí, và thậm chí còn những vật tư để xây cửa ngõ giờ đây cũng khiến người ta không còn nhu yếu để tô điểm nữa. Kiến trúc theo chủ nghĩa hiện đại vì thế đại diện thay mặt cho cuộc đoạn tình với quá khứ .
Những cuộc cách mạng công nghiệp lan tỏa nhanh gọn toàn thế giới tới khắp những nền văn minh, thế cho nên, hiệu quả là kiến trúc hiện đại cũng mở màn được chăm sóc trên toàn quốc tế. Người ta phát minh sáng tạo ra hàng loạt những phong thái theo chủ nghĩa hiện đại khác nhau để tương thích với điều kiện kèm theo của từng vương quốc. Các kiến trúc sư theo chủ nghĩa hiện đại không chỉ nổi lên ở châu Âu và Mỹ mà còn ở khắp mọi nơi .
Việc trở thành thuộc địa của Pháp vào giữa thế kỉ 19 đã cản trở sự tăng trưởng tự nhiên của kiến trúc Việt Nam. Thực dân Pháp đã tàn phá phần đông những kiến trúc truyền thống cuội nguồn nội đô của Việt Nam để thiết kế xây dựng kiến trúc cổ xưa châu Âu của họ với tiềm năng phô trương sự thượng đẳng của nền văn minh Pháp và nô dịch người Việt ship hàng nền kinh tế tài chính vơ vét tài nguyên của đế quốc. Cho đến tận thập kỉ thứ ba của thế kỉ 20, những kiến trúc sư người Pháp vẫn liên tục khước từ chủ nghĩa hiện đại .
Một nghệ sĩ người Pháp và một nghệ sĩ Việt Nam đã cùng nhau thuyết phục nhà nước Pháp thuộc địa xây dựng cao đẳng mỹ thuật ở TP.HN, và ở đầu cuối nó cũng sinh ra vào năm 1925. Khoa kiến trúc sinh ra trong trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương ở TP. Hà Nội vào năm 1926. Những sinh viên học ở đây đến từ cả miền Bắc và miền Nam, và họ đều học về chủ nghĩa hiện đại bên cạnh kiến trúc truyền thống cuội nguồn Việt Nam, phong thái Indochine và cả phong cách Tân cổ xưa và Phục Hưng. Nguyễn Cao Luyện từ TP. Hà Nội là một trong số những người thuộc khóa tốt nghiệp tiên phong vào năm 1933 và có giấy phép xây dựng văn phòng kiến trúc của người Việt năm 1939. Huỳnh Tấn Pháp từ Bến Tre, ở Đồng bằng sông Cửu Long, tốt nghiệp năm 1938 và mở văn phòng kiến trúc Việt Nam tiên phong ở TP HCM vào năm 1941. Những kiến trúc sư người Việt đã phớt lờ những tư tưởng thuộc địa và trở thành những nhà kiến trúc hiện đại cũng như lãnh tụ cách mạng .Kiến trúc hiện đại của Việt Nam
Ảnh hưởng của sự tăng trưởng chủ nghĩa hiện đại ở Việt Nam đến từ xa bên ngoài. Khác với Campuchia, Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác, không có một kiến trúc sư quốc tế nào phong cách thiết kế khu công trình ở Việt Nam vào giữa thế kỉ 20. Trong khi Frank Lloyd Wright đã phong cách thiết kế hai khu công trình ở Nhật Bản và Le Corbusier còn phong cách thiết kế một kho lưu trữ bảo tàng lớn ở đây. ( Frank Lloyd Wright và Le Corbusier là hai kiến trúc sư tiên phong trong kiến trúc hiện đại trên quốc tế ) Bởi vậy, những kiến trúc sư người Việt đã tự mình tăng trưởng chủ nghĩa hiện đại Việt Nam .
Dinh Độc lập. Ảnh: Alexandre Garel, 2020
Ở Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội, các sinh viên kiến trúc nghiên cứu kiến trúc truyền thống Việt Nam rất cặn kẽ. Họ hiểu rõ căn tính Việt Nam được thể hiện qua kiến trúc truyền thống như thế nào, đặc biệt là trong kiến trúc đình làng – nơi vừa thực hiện các hoạt động hành chính của làng, vừa để người dân thờ thành hoàng làng và vừa tổ chức các hoạt động văn hóa. Các sinh viên kiến trúc từ đó nhận ra rằng mình cần phải phát triển một kiến trúc mới phản ánh căn tính Việt Nam tương tự như vậy.
Thư viện vương quốc ( Ảnh 1 ), thiết kế xây dựng ở Hồ Chí Minh vào năm 1971, giờ được biết đến là Thư viện Khoa học tổng hợp trên đường Lý Tự Trọng ở Q. 1 là một ví dụ. Kiến trúc sư Bùi Quang Hạnh và Nguyễn Hữu Thiên đã phong cách thiết kế khu công trình này cùng với sự tư vấn của Lê Văn Lắm. Tất cả những khu công trình lớn được kiến thiết xây dựng ở Hồ Chí Minh sau năm 1945 đều mang phong thái của chủ nghĩa hiện đại và đều bởi những kiến trúc sư Việt Nam, ngoại trừ khu căn hộ cao cấp phong thái art deco do những kiến trúc sư người Pháp phong cách thiết kế tới tận năm 1954 .
Thiết kế thư viện này cho thấy những kiến trúc sư Việt Nam đã ứng dụng những bài học kinh nghiệm về căn tính Việt Nam mà họ tận mắt chứng kiến trong những cấu trúc truyền thống lịch sử. Họ không sao chép những phong cách thiết kế truyền thống lịch sử, mà khôn khéo tích hợp những gì họ đã học được vào kiến trúc hiện đại của họ. Họ cũng cho thấy kiến trúc hiện đại thuận tiện thích ứng với khí hậu nhiệt đới gió mùa như thế nào .
Chẳng hạn, những cấu trúc truyền thống cuội nguồn thường có mái cao để cho phép thông gió khi nhiệt độ trong mái tăng lên. Ở thư viện này, điều đó biểu lộ ở những mái treo để tạo ra những lớp không khí lưu thông để cách nhiệt giữa tấm mái dày và trần của những phòng nội thất bên trong phía dưới. Cấu trúc xà và cột tinh xảo và giản dị và đơn giản gợi nhắc cấu trúc tương tự như của đình, được tôn lên bởi phức tạp brise-soleil, hay còn gọi là những tấm chắn nắng, sử dụng những họa tiết Việt Nam truyền thống lịch sử trong trường hợp này. Tông màu của tòa nhà là màu của đất, từng rất phổ cập với những nguyên vật liệu tự nhiên dùng trong kiến trúc truyền thống lịch sử .
Và cũng giống như hiên nhà trong những khu công trình truyền thống cuội nguồn, đặc biệt quan trọng là những nhà cổ, hiên chạy dọc dưới tầng trệt của thư viện bảo vệ khu vực bên trong tòa nhà khỏi ánh nắng chói chang và những trận mưa rào, đồng thời tạo ra bóng mát để mọi người hoàn toàn có thể trao đổi, trò chuyện dưới chân của tòa nhà .
Và ở đầu cuối, phong cách thiết kế này tập trung chuyên sâu vào việc tôn vinh người Việt và những hiện tượng kỳ lạ, sự kiện tự nhiên với những họa tiết ánh sáng nhảy múa trong những phòng đọc được tạo ra bởi những tấm brise-soleil và hào nước bao quanh khu công trình làm dịu đi những cơn gió nóng trước khi chúng thổi vào những phòng đọc sách bên trong .
Tòa nhà này chỉ là một trong rất nhiều ví dụ thể hiện căn tính Việt Nam mà những sinh viên trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, về sau trở thành kiến trúc sư, đã vận dụng tuyệt đối trong kiến trúc hiện đại của Việt Nam. Và những nguyên tắc phong cách thiết kế theo chủ nghĩa hiện đại mà họ phát minh sáng tạo ra vẫn liên tục đặt dấu ấn lên căn tính Việt Nam hiện đại thời nay .
Chỉ có 147 người ĐK chứng từ kiến trúc sư dưới chính quyền sở tại miền Nam tính đến năm 1975, và họ đều bị cuốn vào việc phong cách thiết kế những khu công trình lớn cũng như dinh thự của những mái ấm gia đình phong phú. Nhưng sự vững mạnh của những tầng lớp trung lưu và nền kinh tế tài chính trong suốt những năm tháng cuộc chiến tranh đã tạo ra một nhu yếu lớn trong việc phong cách thiết kế nhà tại, đặc biệt quan trọng là những shophouse ( shop ) ở thành thị và cả những ngôi nhà ở thôn quê như ví dụ sau đây .
Người dân đa phần cần phải tự phong cách thiết kế nhà của mình. Ta hoàn toàn có thể thấy kí ức của họ về kiến trúc truyền thống lịch sử Việt Nam phản chiếu trong kiến trúc hiện đại Việt Nam ở những kiến trúc sư này và họ hoàn toàn có thể lựa chọn căn tính Việt Nam theo góc nhìn mà họ muốn thể hiện trong ngôi nhà của họ và cả trong căn tính của chính họ. Họ vì thế, mượn những ngôn từ kiến trúc từ những kiến trúc sư và vận dụng những ý tưởng sáng tạo đó trong nhà mình. Và những phong cách thiết kế này, theo quan điểm của tôi, hầu hết đều có chất lượng cao và khớp với chủ nghĩa hiện đại của Việt Nam. Căn nhà thôn quê ở Đồng bằng Sông Cửu Long ( Ảnh 2 ) trọn vẹn không phải là của một kiến trúc sư phong cách thiết kế. Nhưng nó bộc lộ những quyết định hành động phong cách thiết kế tốt của người chủ dựa trên ngôn từ của chủ nghĩa hiện đại .
Ảnh 3 do tôi chụp vào năm 1972, nhìn ra nơi giờ là đường Lê Thị Riêng ở Q. 1, TP. Hồ Chí Minh. Lúc này tôi mới tốt nghiệp trường kiến trúc ở Mỹ trước đó một năm và tôi thực sự kinh ngạc trước trình độ kiến trúc hiện đại ở Hồ Chí Minh và ở những vùng quê. Có rất nhiều siêu phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ theo chủ nghĩa hiện đại ở Mỹ, nhưng kiến trúc hiện đại không hề chiếm lợi thế ở Mỹ và ở châu Âu, kể cả giờ đây. Nhưng ở đây, dọc những con đường, tổng thể những khu nhà ở xã hội đều mang hơi hướm chủ nghĩa hiện đại Việt Nam. Ở con đường chạy song song với Lê Thị Riêng, giờ đây là đường Nguyễn Trãi, 100 % những shophouse đều phong cách thiết kế theo chủ nghĩa hiện đại. Tôi cảm thấy mình đang sống trong thiên đường kiến trúc. Kiến trúc phương Nam của Việt Nam thời bấy giờ tràn ngập chủ nghĩa hiện đại .
Hẳn là bản thân người Việt cũng gật đầu và tiếp đón chủ nghĩa hiện đại, chứ không như phần đông những nơi khác trên quốc tế .
Sự khai công của Dinh Độc Lập ( Ảnh 4 ) ở TP HCM năm 1966 càng khẳng định chắc chắn rằng người Việt Nam nghênh đón chủ nghĩa hiện đại. Vốn là dinh của Toàn quyền Pháp chiếm đoạt vào năm 1873 và được đổi tên thành Dinh Norodom vào những năm 1920. Sau khi giải phóng khỏi chính sách thuộc địa vào năm 1954, Tổng thống của Việt Nam Cộng hòa sống trong dinh này và đặt tên nó thành Dinh Độc Lập. Tuy nhiên, trong một cuộc ám sát tổng thống bất thành vào năm 1962, dinh đã bị đánh bom và phía cánh Tây Bắc của khu công trình trọn vẹn bị tàn phá. Phần còn lại của tòa nhà bị hạ giải sau đó và một cuộc thi phong cách thiết kế được tổ chức triển khai để sửa chữa thay thế nơi chốn cũ. Công trình mới sẽ sử dụng lại nền móng của Dinh Toàn quyền và vì thế nó phải giữ nguyên hình dạng và kích cỡ. Có bảy đồ án được mời tham gia, năm trong số đó gồm có việc kiến thiết xây dựng lại dinh theo phong thái cũ kiểu tân Baroque thuộc địa Pháp cũ, hoặc theo phe phái tân cổ xưa, hoặc theo phong thái Indochine, hoặc trộn lẫn kiểu Baeux-Art cổ xưa Pháp với trang trí kiểu Châu Á Thái Bình Dương. Một giải pháp khác theo kiến trúc truyền thống lịch sử Việt Nam. Và giải pháp ở đầu cuối theo chủ nghĩa hiện đại của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, được lựa chọn .
Điều gì họ muốn đối thoại với quốc tế nếu những người Việt Nam sau ngày độc lập quyết định hành động thiết kế xây dựng lại dinh theo phong thái kiến trúc của thực dân xâm lược trước đây ? Họ đã có một quyết định hành động xác đáng là tạo ra một tuyệt tác theo chủ nghĩa hiện đại, thực sự biểu lộ được những giá trị và độc lạ của người Việt trong kỉ nguyên công nghệ tiên tiến. Công trình chớp lấy sự phức tạp nhưng cũng bộc lộ sự khiêm nhường của đời sống và ý thức người Việt Nam, sử dụng những hình thái kiến trúc truyền thống lịch sử theo cách hiện đại, và ứng dụng những kinh nghiệm tay nghề của người Việt Nam trong việc đối phó với khí hậu nhiệt đới gió mùa. Công trình này vừa đại diện thay mặt cho kiến trúc hiện đại Việt Nam giữa thế kỉ 20 trong việc nâng cao căn tính Việt Nam trên trường quốc tế .
Bởi vậy kiến trúc hiện đại của Việt Nam không phải là thứ chủ nghĩa hiện đại nhạt nhẽo, vô hồn như những tòa cao tầng liền kề theo phong thái quốc tế ( hình hộp, khung thép, tường kính ) mà người ta vẫn thấy khắp nơi, kể cả trong khu TT của Thành Phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh ngày này. Năng lượng của những tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đã tạo ra một lối sống và căn tính rõ nét, và điều đó chính là đặc thù cốt lõi của kiến trúc hiện đại của Việt Nam. Kiến trúc hiện đại của Việt Nam giữa thế kỉ 20 là kiểu kiến trúc đầy sức sống, thân thiện với con người cùng sự rành mạch cao độ về hình thái và cấu trúc khu công trình. Kiến trúc Việt Nam nhã nhặn, nhưng tinh xảo. Tuy nhiên, thực chất khiêm nhường của kiến trúc Việt Nam sát cánh cùng với sự sôi động của đời sống quốc gia. Những kiến trúc sư của Việt Nam đã thành công xuất sắc trong việc chớp lấy sự phức tạp trong phong cách thiết kế những khu công trình theo chủ nghĩa hiện đại, biểu lộ sự sôi động và mãnh liệt trong căn tính người Việt. Những giá trị của kiến trúc hiện đại Việt Nam vẫn tiếp biến đến tận ngày này chừng nào người Việt còn bảo vệ và giữ gìn những khu công trình này và căn tính mà nó biểu lộ .
Kiến trúc hiện đại vào giữa thế kỉ 20 của Việt Nam được hình thành trên những giá trị văn hóa truyền thống và lịch sử dân tộc của Việt Nam ý nghĩa cả ở thời gian đó lẫn giờ đây. Nó cũng thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới gió mùa và bền vững và kiên cố hơn rất nhiều những tòa tháp theo phong thái quốc tế nhan nhản khắp quốc tế ngày này. Nhưng giờ đây, quá nhiều khu công trình kiến trúc giữa thế kỉ 20 đang bị phá hoại ngày càng nhanh. Căn tính của Việt Nam vì vậy cũng bị cuốn trôi theo sự mất mát này. Người Việt nên tự hào về những thành tựu họ đạt được trong việc tăng trưởng một phong thái kiết trúc phản ánh rõ ràng căn tính của mình. Hãy dành chút thời hạn nghiên cứu và điều tra về kiến trúc này và quan tâm tới những góp phần của nó trong thành phố mà những bạn sống. Và nỗ lực làm thế nào để thuyết phục những người xung quanh và những chỉ huy về giá trị của kiến trúc này, để nó được bảo tồn, cũng như căn tính Việt Nam mà nó đại diện thay mặt .
Những giá trị của kiến trúc hiện đại Việt Nam giữa thế kỉ 20 cũng biểu lộ căn tính Việt Nam rõ ràng như kiến trúc truyền thống lịch sử trong quá khứ, và nó vẫn liên tục bộc lộ những mơ ước của Việt Nam và vị thế của nó trên trường quốc tế ở thời gian hiện tại, trong kỉ nguyên thông tin .————————————
Mel Schenck là kiến trúc sư người Mỹ nhập cư vào Việt Nam. Ông khởi đầu điều tra và nghiên cứu về kiến trúc Việt Nam kể từ khi mới mở màn sống và thao tác tại đây từ năm 1971 – 1972. Nghiên cứu của ông được xuất bản thành sách ( bằng Tiếng Anh ) : “ Southern Vietnamese Modernist Architecture ” bởi NXB Thế giới năm 2020 và minh họa bằng những bức ảnh kiến trúc của thợ chụp ảnh Alexandre Garel. Bản Tiếng Việt của cuốn sách “ Kiến trúc hiện đại Miền Nam Việt Nam – Dấu ấn bản địa giữa thế kỷ XX ” được xuất bản năm 2021 .
Tác giả: Mel Schenck. Dịch: Hảo Linh | Theo Tạp chí Tia sáng
XEM THÊM:
Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Công Nghệ
