Sống để làm gì
 Phóng to |
| Minh họa: Nguyễn Ngọc Thuần |
Ý nghĩa sự tồn tại của chúng ta là gì? Ta phải sống ra sao? Viktor Frankl (1905-1997) – bác sĩ tâm lý học người Áo nổi tiếng thế giới, người từng được đề cử Nobel hòa bình – cho rằng con người cần đến một ý nghĩa trong đời. Cuộc sống sẽ làm ta đau đớn nếu con người cảm thấy trống rỗng trong sự tồn tại. Tiểu sử phi thường của ông chính là điều bảo đảm tin cậy cho những gì ông viết: Năm 1942, ông cùng cha mẹ, vợ và em trai bị quốc xã bắt rồi đưa đến trại tập trung Auschwitz (Ba Lan), sau đó là trại Dachau (Đức). Ở đó và khi rời khỏi, ông đã viết Nhà tâm lý học trong trại tập trung – cuốn sách mang tên tuổi ông đến với thế giới.
Bạn đang đọc: Sống để làm gì
Viktor Frankl mở ra môn phái thứ ba của ngành tâm ý trị liệu Vienna mà ông gọi là môn liệu pháp ý nghĩa ( logotherapy ) – bên cạnh môn phân tâm học của Freud và tâm lý học cá thể của Adler. Logos có nghĩa là ngôn từ, đạo, ý nghĩa. Theo Freud, con người hướng tới lạc thú. Theo Adler, con người hướng tới sức mạnh để tự giải phóng khỏi cảm hứng chịu ràng buộc đã trải qua trong thời thơ ấu. Còn Frankl chứng minh và khẳng định con người tìm kiếm trước hết là ý nghĩa trong cuộc sống. Ông muốn giúp những người sống đau đớn, những người khổ sở vì cảm xúc trống rỗng trong sự sống sót. Ông muốn ngành tâm ý trị liệu mang một khuôn mặt nhân bản .
Frankl cho rằng con người là một bản thể đa dạng chủng loại và là một bản thể niềm tin, có năng lực làm được điều gì đó lớn hơn là chỉ đấu tranh sống sót, họ tìm ra ý nghĩa trong đời .
Từ những thưởng thức niềm tin ở trại tập trung chuyên sâu được Frankl miêu tả, người ta tìm thấy cho mình bài học kinh nghiệm để vượt ra khỏi quốc tế gian ác của cực quyền : Điều gì là thật sự quan trọng trong đời sống ? Điều gì giúp ta tìm thấy sức mạnh ý thức và tâm ý cho mình và người khác ? Sống thế nào và sống để làm gì ?Bài học của Frankl không phải là bài học dễ dàng trong nền văn hóa tiêu dùng hàng loạt và chớp nhoáng thời nay. Nhưng Frankl không muốn rao giảng đạo đức, ông chỉ muốn giúp những người qua đường đang bế tắc tinh thần. Ông cảnh báo hai thứ thái quá: một là nhớ quá nhiều, nhớ hết tất cả những gì từng xảy ra với ta; hai là quá muốn rằng cuộc sống phải diễn ra thế này mà không thế khác.
Ông khuyến khích một đời sống hướng tới những giá trị, hướng tới tương lai, chính bới ông nhìn thấy trong trại tập trung những người có thời cơ sống sót nhiều hơn là những người tin vào một điều gì đó : những người theo đạo, những nhà tư tưởng, những nhà hoạt động giải trí chính trị và xã hội … Đó là những người luôn cố gắng nỗ lực trợ giúp người khác, tin rằng họ có tương lai phía trước, những người khi bị tước đoạt hết những điều kiện kèm theo sống của một con người thông thường vẫn luôn nỗ lực hành xử một cách xứng danh, không được cho phép hủy hoại cảm xúc tự do và phẩm giá của mình .
Tâm lý học và nền văn hóa truyền thống tân tiến thường giảm thiểu tự do của con người, lôi ra đủ mọi hình thức phụ thuộc của anh ta. Frankl đã lội ngược dòng : ông chỉ ra rằng con người luôn hoàn toàn có thể lựa chọn giữa những hành xử xứng danh và không xứng danh, và bằng cách đó thực thi tự do của mình. Mặc dù có những hạn chế, con người vẫn tự do và điều quan trọng là anh ta hưởng lợi từ sự tự do đó .
Ngoài tình yêu, việc làm và sự phát minh sáng tạo, Frankl xếp vào hạng mục những giá trị cả sự đau khổ – khi nó không hủy hoại con người mà làm ý thức họ lớn lên. Điều này xảy ra khi con người khởi đầu hiểu rằng mình không hề đạt được tổng thể mọi thứ, và rằng việc bất toại ấy hoàn toàn có thể ship hàng cho một điều gì đó tốt đẹp .Văn hóa hiện đại dạy ta rằng chúng ta có quyền, thậm chí là nghĩa vụ, đặt ra các điều kiện và đòi hỏi trong cuộc sống. Nhưng nó không dạy ta phải làm sao nếu cuộc đời không cho ta đạt được những điều đó. Giá trị của sự đau khổ không có chỗ trong tủ thuốc cấp cứu của thời pop culture (*). Theo Frankl, ý nghĩa cuộc sống là những hành động mà anh ta thực hiện, những tác phẩm mà anh ta sáng tạo, tình yêu mà anh ta trải qua và sự đau khổ mà anh ta chịu đựng với lòng can đảm và phẩm giá – tất cả tạo thành giá trị của con người, vượt ra ngoài lợi ích và sự hữu hạn của loài người.
Dấu hiệu của sự trống rỗng trong sống sót là sự buồn chán, khi người ta không biết phải làm gì với thời giờ rảnh rỗi và họ giết thời hạn như giết quân địch, lao vào bất kỳ một hoạt động giải trí hay cuộc vui nào. Có vẻ như đơn thuần, nhưng nhiều khi rất khó dứt khỏi quốc tế của chủ nghĩa tuân thủ ấy. “ Thay vì hỏi tại sao tôi xấu số – Frankl nói – Hãy hỏi đời sống chờ đón điều gì ở bạn và bắt tay vào việc đi ” .
__________
( * ) : Văn hóa đại chúng mang tính thương mại .
Source: https://suadieuhoa.edu.vn
Category : Hỏi Đáp
