Bánh Cúng, bánh Cấp

Có quan điểm lý giải rằng, bánh cúng, bánh cấp là loại bánh dân gian của người Chăm dùng vào dịp cúng lễ. Ý nghĩa của chúng là dùng sản vật tinh khiết tự nhiên của đất trời để dâng cúng, do đó chỉ có nếp thôi chứ không có thịt mỡ như bánh chưng, bánh tét .
Nếu như bánh dày bánh chưng của Nước Ta tượng trưng cho Trời và Đất, thì ý nghĩa của bánh cúng – bánh cấp thực tiễn hơn rất nhiều. Bánh cúng tượng trưng cho Linga, bánh cấp tượng trưng cho Yoni. Đây chính là nền văn hóa truyền thống phồn thực của dân tộc bản địa Chăm, vì nhờ vào Linga và Yoni mà vạn vật mới sinh sôi nảy nở .

Chiếc bánh tuy bình dân thế, nhưng để làm được chiếc bánh ngon là cả một nghệ thuật: bánh phải dai; có vị béo – ngọt – mặn vừa miệng, ăn không ngán và nhất là màu sắc phải bắt mắt, mùi vị hấp dẫn … Phần nguyên liệu chỉ là bột gạo (gạo nguyên hạt đem xay nước), pha với nước cốt dừa, đường, nước cốt lá dứa. Muốn làm loại bánh này, phải chọn loại gạo ngon đem ngâm nước, xay thành bột. Bột xay xong cũng là lúc mọi thứ phụ liệu khác đã sẵn sàng: nước cốt dừa để ra tô, lá chuối xé miếng vừa kích cỡ, một chén nước lá dứa, một nắm lạt buộc, cùng các gia vị khác (muối, đường)… Đổ bột vào thau nhựa pha với nước cốt dừa, nước lá dứa, cùng một ít muối, đường cho vừa khẩu vị (bột không quá loãng), dùng vá đảo đều cho bột hòa tan rồi chuẩn bị đổ bánh.

Bạn đang đọc: Bánh Cúng, bánh Cấp

Nhưng công phu của bánh lại thuộc về phần gói. Tàu lá chuối tươi ( chuối sứ hay chuối hột ) đem rọc lấy lá, phơi hơi heo héo chứ không được quá tươi hay quá khô. Xé lá chuối thành từng miếng bề ngang cỡ hơn lòng bàn tay, đem lau sạch hai mặt trong ngoài. Dùng một thanh tre dài cỡ hơn gang tay, đường kính cỡ một phân rưỡi để cuộn lá nhằm mục đích định hình những chiếc ống dài dài. Khi cuộn, phải khởi đầu từ mép lá, cuộn sao cho những lớp lá xếp chồng, hiện vân thích mắt. Kế đến, mẹ gấp mép ở cuối đầu rồi dùng dây chuối khô xé nhỏ buộc lại. Phần gấp mép này rất quan trọng, nếu không khéo, hoàn toàn có thể làm mép gãy, khi đổ bột sẽ bị chảy. Hơn nữa, mép gấp cũng nên vừa phải, vì cao quá, cuốn bánh sẽ bị ngắn. Kế đến, dùng dây chuối buộc tiếp ở thân ống khoảng chừng một, hai sợi nữa rồi rút lá ra để có những chiếc ống lá phẳng phiu .

Xong đâu vào đấy, cho bột đã pha vào một cái ca có miệng nhọn để khi rót bột không chảy ra ngoài. Canh bột đổ vừa phải, ít quá bánh sẽ không tròn, nhiều quá bột sẽ trào. Cuối cùng, gấp mép lá lại và cột chặt, lạt buộc phải chặt để khi đổ bột vào ống không bị chảy ra. Cứ thế, hết chiếc bánh này đến bánh khác. Khi những chiếc ống đã hoàn thành, cầm ống dựng đứng lên, dùng quặng đổ bột vào ống, sau đó buộc chặt đầu còn, lại xếp ra rổ.

Khi gói bánh xong, sẵn sàng chuẩn bị một chiếc nồi to, bên trong đặt một chiếc rế sạch, đổ nước xâm xấp, rồi xếp bánh vào hấp. Bánh rất mau chín, hấp độ 15 phút là hoàn toàn có thể ăn. Nếu muốn thử, phải gắp một chiếc ra, gỡ lá rồi xem bột bên trong, nếu bột trong là bánh chín. Khi nóng, bánh sẽ nhão, để nguội một chút ít, bánh săn lại sẽ ngon và thơm hơn .
Bánh cúng, bánh cấp làm đơn thuần nhưng ăn rất ngon, lại thơm vô cùng. Mùi của lá dứa, lá chuối tạo nên hương bình dị, thanh tao, khiến người ta dai dẳng nhớ .

Thanh Mỹ

Alternate Text Gọi ngay