Vén mở góc khuất của thị trường xe nhập Campuchia: Rẻ và Rủi

Trên một con phố bộn bề ở thủ đô hà nội Phnom Penh, âm thanh mũi khoan cơ khí từ một đại lý xe hơi hạng sang Kim Srin Auto vang vọng giữa những chiếc xe bóng loáng, dội lên mái tôn, và hắt inh ỏi ra bên ngoài .Nhân viên tư vấn bán hàng chán nản, đôi mắt stress gần như không rời mắt khỏi sàn nhà khi gượng vấn đáp câu hỏi quen thuộc về những mẫu xe mới về đại lý. Đa phần xe tọa lạc ở đây mang tên thương hiệu Land Rover Range Rover phiên bản 2018 và 2019, được phủ kín dưới lớp decal và nilon mỏng mảnh nhằm mục đích giữ chúng luôn thật sạch .

Nhân viên bán hàng ở đây giới thiệu theo những gì họ nhớ, Range Rover mới có giá từ 195.000 – 250.000 USD, còn BMW có giá khoảng 130.000 USD. Đây có vẻ là một mức giá ưu đãi, khi đại lý chính hãng tại Campuchia bán một chiếc Range Rover tương tự với giá từ 255.000 USD. Chưa kể đến việc, ở đại lý nhập khẩu tư nhân, bạn còn có thể trả giá, điều không thể làm với đại lý chính hãng.

Nhưng, một loạt câu hỏi xung quanh nguồn gốc chiếc xe có vẻ như khiến nhân viên cấp dưới tư vấn bán hàng ấp úng. Khi được hỏi, họ nói rằng, họ không có quyền truy vấn vào lịch sử dân tộc nhập khẩu của những chiếc xe này. Trong khi bạn hoàn toàn có thể hỏi điều đó khi bước vào một đại lý chính hãng. Khi hỏi tiếp, thì họ cũng không cho biết đơn vị chức năng đưa nào đã đưa xe về. Người mua cũng không hề liên lạc với bất kể ai để kiểm tra nguồn gốc một chiếc xe nhập khẩu tư nhân. Khách hàng chỉ có 2 lựa chọn : mua hoặc không .Dọc con phố, tại một đại lý mang tên Auto Shop V99, nhân viên cấp dưới bán hàng ở đây khăng khăng rằng, họ không bán xe mới, mà thay vào đó là những chiếc xe cũ, hoặc chạy lướt. Nhưng cách đây không lâu, trên forum trực tuyến Khmer24, đại lý này chào bán một chiếc Range Rover ” trọn vẹn mới “. Nhiều nhìn nhận và phản hồi của người dùng cũng tiếp tục đề cập đến loạt xe mới được bày bán ở đại lý này .Có vẻ ai đó đã không trung thực, và họ có nguyên do ” chính đáng “. Nhiều mẫu xe mới được tuồn vào vương quốc này một cách phạm pháp, và bày bán công khai tại Campuchia với mức giá thấp hơn nhiều so với bất kể mẫu xe tương tự như nào do những đại lý chính hãng phân phối. Những mẫu xe trôi nổi thế này không phải chịu mức thuế phí khủng lồ mà Campuchia đang áp trên xe mới, chiếm khoảng chừng 138 % giá bán đến tay người tiêu dùng .Tại đại lý Kim Srun Auto, không khó để phát hiện CEO của một công ty lớn đang đứng ngắm nghía những chiếc xe đắt tiền. Những đại lý thế này sống sót ngoài vòng pháp lý, và việc giới thượng lưu ở Campuchia tiếp tục lui đến đây không phải chuyện quá lạ lẫm .” Bạn sẽ không muốn đến những đại lý đó và chõ mũi vào chuyện làm ăn của họ “, một người có trình độ về ngành xe hơi san sẻ nặc danh với Southeast Asia Globe. ” Có thế lực vô cùng quyền lực tối cao đứng đằng sau những đại lý như vậy, và tốt nhất là nên tránh xa ” .Campuchia là vương quốc duy nhất trong khu vực Khu vực Đông Nam Á vẫn được cho phép nhập khẩu xe hơi đã qua sử dụng, chiếm khoảng chừng 80 % số xe hơi bán ra tại Campuchia. Ở biên giới, mỗi chiếc xe nhập khẩu không chính ngạch được hưởng mức thuế phí rất thấp dựa trên độ tuổi của chúng, với mức thuế giảm dần theo số năm tuổi. Xe có tuổi đời càng sâu, thuế càng thấp .Theo Ủy ban Thương mại của Phòng Thương mại châu Âu và những thành viên của Liên đoàn Công nghiệp Ô tô Campuchia ( CAIF ), những nhà nhập khẩu xe hơi chính hãng của nước này liên tục gửi khiếu nại về sự sống sót và tăng trưởng của thị trường xe hơi đã qua sử dụng .Lý lẽ tiên phong chống lại những đại lý nhập khẩu tư nhân là yếu tố bảo đảm an toàn. Xe đã qua sử dụng tuồn vào dưới sự giám sát vô cùng lỏng lẻo. Nhờ thế, những chiếc xe bị hỏng, không còn bảo vệ bảo đảm an toàn được đưa vào Campuchia trải qua đường biển trở nên rất thông dụng .Theo ước tính chính thức từ Cục Hải quan, có xấp xỉ 6.000 xe hơi đã qua sử dụng được đưa vào nước này mỗi tháng. Đa phần trong số đó đến từ Mỹ, vương quốc mà mẫu sản phẩm xuất khẩu chính vào thị trường Campuchia là xe hơi, từ mới đến cũ. Thậm chí, một trong số đó là xe ” hoàn lương ” sau những vụ tai nạn thương tâm kinh khủng trước đó .Chỉ riêng năm 2017, Mỹ xuất khẩu hơn 29.000 xe hơi sang Campuchia, tức hơn 50% tổng lượng xe hơi bán ra trên thị trường. Những chiếc xe này, trong nhiều trường hợp, hoàn toàn có thể đã bị ngập nước bởi những trận lũ, thậm chí còn là chìm theo những vụ đắm tàu, nhưng được những công ty bảo hiểm tân trang, xóa sạch dấu vết, và bán cho những nhà nhập khẩu tại những cuộc đấu giá ở Mỹ. Nhiều người trong ngành cho biết, mỗi năm, cứ hễ sau một trận lũ lớn ở Bắc Mỹ, số lượng tàu đưa xe hơi vào Campuchia tăng vọt. Những chiếc xe bị ngập nước sẽ đi trên một chuyến tàu từ Bắc Mỹ, và dừng chân ở một đại lý nhập khẩu tư nhân nào đó ở Campuchia .

Tựa lưng vào một chiếc ghế bành sang trọng trong cửa hàng StarBucks ở Phnom Penh sầm uất, Rami Sharaf, Phó Chủ tịch Cấp cao của Tập đoàn Hoàng Gia, tập đoàn lớn và đa dạng nhất Campuchia, vứt gói đường lên bàn và nói, mặc cho tiếng máy xay cà phê ù ù kế bên.

” Tôi đã từng xuất hiện trong những buổi họp, gặp nhiều người hoạt động giải trí trong ngành nhập khẩu xe hơi đã qua sử dụng, và nó khiến tôi rùng mình, chính do nhiều lúc, tôi phát hiện những chiếc xe hư hỏng rất nặng nề “, ông nói. ” Có những chiếc bị cưa làm đôi rồi hàn lại với nhau, có chiếc gần như bị cong trọn vẹn sau tai nạn thương tâm, có chiếc thì được ghép lại từ những bộ phận hay phụ tùng từ những chiếc xe hỏng khác, rồi được bán lại dưới danh nghĩa xe mới ” .” Tại sao Campuchia lại là cái thùng rác của ASEAN ? “, ông chỉ tay vào chiếc SUV to lớn đầu bên đường .Cùng ngồi trên chiếc ghế bành, Peter Brongers, quản trị CAIF, trước đây từng là CEO của BMW thuộc Tập đoàn Hoàng Gia, gật đầu chấp thuận đồng ý. Brongers đặc biệt quan trọng lo ngại về tiềm năng của thị trường Campuchia, trước khi tập đoàn lớn này quyết định hành động bán lại quyền phân phối BMW không doanh thu cho tập đoàn lớn HGB .Vẫn đóng vai trò là người đứng đầu CAIF, mặc dầu không còn đại diện thay mặt cho một tên thương hiệu xe hơi, Brongers biết rất rõ những hãng xe đang phải đương đầu với những vấn nạn khó khăn vất vả như thế nào .” Những yếu tố về thiên nhiên và môi trường tạo ra nhiều cuộc tranh cãi “, ông nói và gõ gõ tay vào thành ghế. Nhiều xe hơi cũ sử dụng động cơ ngốn nhiều nguyên vật liệu không riêng gì ô nhiễm môi trường tự nhiên, gây hại cho quốc gia, mà còn không tương thích với chất lượng đường đi bộ và nguyên vật liệu ở Campuchia ” .” Có lần, một vị Bộ trưởng nhập một chiếc BMW 6 – Series không theo lời khuyên của tôi “, Brongers kể. ” Và một năm sau, ông ta phải thay hàng loạt động cơ của chiếc xe chỉ vì nguyên vật liệu ở Campuchia không tương thích, và đã phá hỏng khối động cơ ” .

Brongers chia sẻ thêm rằng, hàng ngàn chiếc Prius Hybrid được đưa vào Campuchia, nhưng quốc gia vẫn chưa có một dự án nhà máy chế biến và xử lý pin, đồng nghĩa với việc, mỗi viên pin thải ra và phân huỷ, thối rữa ở những bãi chôn lấp rải rác khắp Campuchia.

Nhưng việc những chiếc xe cũ thải ra khói ô nhiễm, hay một trong số chúng có năng lực gây nguy hại trên đường phố, lại không phải mối rình rập đe dọa với xe chính hãng. Mối rình rập đe dọa thực sự đến từ hình thức nhập khẩu xe cũ, nhưng trọn vẹn mới hoạt động giải trí vô cùng trơn tru và được đưa vào Vương quốc mà không phải chịu những khoản thuế phí cao như những doanh nghiệp chính hãng .” Cho phép thị trường xe hơi đã qua sử dụng hoạt động giải trí, đồng nghĩa tương quan với việc Campuchia đang Open cho một ‘ thị trường chợ xám ‘ hoạt động giải trí một cách hợp pháp “, Brongers nói .Nhưng những doanh nghiệp này lại tránh mặt nói về thực sự, về nguyên do tại sao họ lại nhập khẩu những chiếc xe loại này. Thị trường chợ xám trực tiếp rình rập đe dọa, buộc những nhà nhập khẩu chính hãng rút khỏi Campuchia .

“Tôi đã từng trải qua nhiều thăng trầm cùng BMW, nhưng chúng tôi buộc phải bán”, Brongers tâm sự. “Thương hiệu hoạt động không hiệu quả, tất cả cũng là do thị trường chợ xám”.

Trong một căn phòng hội nghị bé nhỏ, được bao trùm bằng lớp kính nhằm mục đích bảo vệ logo ngôi sao 5 cánh ba cánh của tên thương hiệu Mercedes-Benz treo ở quầy lễ tân sẽ luôn được nhìn thấy trong suốt cuộc họp. Đó là vào giữa trưa ngày thứ Sáu, vài vị khách đang đứng xem xe. James Zemke, Tổng Giám đốc Star Auto – nhà nhập khẩu Mercedes-Benz độc quyền tại Campuchia, giữ cho giọng mình ở mức độ vừa phải, chậm rãi nói : ” Những chiếc xe đã qua sử dụng không phải đối thủ cạnh tranh của chúng tôi. Ở đây, chúng tôi bán xe mới, nhưng có điều, hầu hết Mercedes-Benz trên đường phố Phnom Penh lại không phải do chúng tôi bán ra ” .” Chỉ khoảng chừng 20 % số xe nhập vào thị trường Campuchia là xe mới “, Zemke cho hay. ” Những nhà nhập khẩu chính hãng chỉ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cho chưa đến 50% số xe mới đang lưu thông trên đường. Star Auto còn lâu mới có lãi, dù đang kinh doanh thương hiệu nổi tiếng quốc tế là Mercedes ” .Cùng với doanh thu thấp như những doanh nghiệp nhập khẩu chính hãng khác, Zemke dự trù, đại lý khó lòng có được doanh thu trong một thập kỷ tới, hoặc thậm chí còn lâu hơn .” Nhu cầu là có, nếu chúng tôi bán được xe thì chúng tôi có lãi “, Zemke nói thêm. ” Tôi nghĩ chúng tôi đã kinh doanh thương mại đúng cách, tuân thủ pháp lý, và cũng đã nhún nhường. Nhưng chúng tôi vẫn không hề có lãi như kỳ vọng ” .Câu vấn đáp mà Zemke và tổng thể những người hoạt động giải trí trên thị trường xe hơi muốn nói, giống như mong ước một lệnh cấm trọn vẹn so với hoạt động giải trí nhập khẩu xe hơi đã qua sử dụng vào thị trường Campuchia. Điều này sẽ khép lại lỗ hổng, đẩy ” thị trường chợ xám ” nằm yên phía dưới lòng đất .Vấn đề là, Zemke nói, Thủ tướng Hun Sen đã công bố rằng, thị trường xe hơi đã qua sử dụng là thiết yếu cho những tầng lớp trung lưu mới nổi ở Campuchia, giúp họ tiếp cận những chiếc xe xa xỉ với mức giá rẻ hơn. Zemke tỏ ra thông cảm với lập luận này, nhưng phản bác rằng, việc ngừng hoạt động thị trường xe hơi đã qua sử dụng sẽ không khiến quốc gia lâm vào cảnh không còn xe giá rẻ để mua. Nó chỉ đơn thuần là ngăn ngừa dòng xe cũ từ những vương quốc khác, để cho thị trường Campuchia tăng trưởng tự nhiên theo thời hạn .

Trước tình trạng phát triển của “thị trường chợ xám” như hiện nay, các nhà nhập khẩu ô tô chính hãng ở Campuchia đang đấu tranh để duy trì hoạt động kinh doanh của mình.

Nhưng khi những nhà nhập khẩu chính hãng thấy tình hình không khả quan, họ chọn cách bán quyền phân phối, thay vì cố gắng nỗ lực sống sót trong một thị trường không đem lại doanh thu cho họ, tối thiểu trong 1 thập kỷ tới. Những doanh nghiệp khác, như Star Auto, vẫn kiên trì đợi một tín hiệu tích cực, họ thậm chí còn còn không hề dữ thế chủ động thôi thúc việc lan rộng ra hoạt động giải trí cho đến khi thấy những tín hiệu tích cực từ phía người mua .” Sự thật là những doanh nghiệp đang từ bỏ quyền phân phối của mình để rút khỏi thị trường “, Zemke nói. ” Ở một thị trường như thế này, làm thế nào tôi hoàn toàn có thể thuyết phục Star Auto mở thêm đại lý ở Siem Reap hay Battambang được cơ chứ ? ” .Bài viết: Trọng Thiện lược dịch Thiết kế: Tom Ảnh: Sưu tầm Theo Trí Thức Trẻ
Theo PV
Trí thức trẻ

Theo Trí thức trẻ

http://ttvn.toquoc.vn/ven-mo-goc-khuat-cua-thi-truong-xe-nhap-campuchia-re-va-rui-620201040210266.htm

Alternate Text Gọi ngay